Giải thích các thông số cơ bản về màn hình thiết bị công nghệ

Màn hình hiển thị có thể được coi là phần quan trọng nhất của phần cứng đối với tivi, máy tính, máy tính bảng hoặc điện thoại thông minh. Tuy nhiên để giải thích chi tiết và cụ thể về các loại màn hình này để người dùng có thể hiểu được cũng không phải là điều dễ dàng.

Các loại màn hình có thể được đo lường kiểm tra, nhưng hầu hết mọi người đều không quen thuộc với các chỉ số đo và cũng không thể hiểu rõ các chỉ số đó có nghĩa là gì hoặc chúng có liên quan gì đến kinh nghiệm lựa chọn và mua sắm màn hình của người dùng.

Tương phản, các cấp độ của màu đen (Black level), gam màu, tính đồng nhất là những cụm từ có vẻ như khá phức tạp, nhưng cũng không thực sự khó để nắm bắt. Dưới đây là những phân tích với các điều khoản bạn cần phải tìm hiểu khi xem xét và quyết định mua một chiếc màn hình máy tính xách tay cho mình.


Tỷ lệ tương phản

Tỉ lệ tương phản (Contrast Ratio) là cụm từ mà chắc chắn rất nhiều người dùng máy tính hiện nay đã từng nghe qua. Chúng ta thường được nghe nhà sản xuất, nhất là sản xuất TV quảng cáo rằng màn hình của họ cho tỷ lệ tương phản như màn hình này có tỷ lệ tương phản 1000.000:1, thậm chí là 1000.000.000:1. Theo giải thích đơn giản của các nhà sản xuất TV thì độ tương phản càng cao thì trên lí thuyết màn hình của họ càng tốt. Vậy đâu là thực chất của vấn đề.

​

Tỷ lệ tương phản được hiểu là tỉ lệ độ sáng giữa màu sáng nhất (trắng) và màu tối nhất (đen) trên màn hình. Nói một cách đơn giản, nó là sự khác biệt giữa hai màu đen và trắng. Mỗi bước giữa hai mức đen trắng gần nhau nhất được gọi là step, và càng có nhiều step trong khoảng giữa mức sáng nhất (max level) và tối nhất (min level), màn hình càng có khả năng hiển thị sắc nét. Từ đó, độ tương phản của màn hình được đo bằng thông số tỉ lệ ‘số step’:1. Ví dụ: 500:1, 600:1, 1000:1...

Tuy nhiên có 2 loại tỷ lệ tương phản cần phân biệt là độ tương phản tĩnh (static contrast) và tương phản động (dynamic contrast). Độ tương phản tĩnh là tỉ lệ giữa 2 điểm sáng nhất và điểm tối nhất trên màn hình tại cùng một thời điểm xác định. Trong khi đó, độ tương phản động là chỉ số đo lường giữa điểm tối nhất và sáng nhất mà khả năng màn hình có thể đạt được.

Có thể hiểu đơn giản hơn về cách đo độ tương phản động như sau: Nhà sản xuất cho màn hình chỉ hiện thị một màu tối nhất, sau đó cho màn hình chỉ hiển thị màu sáng nhất rồi đo chênh lệch giữa hai trường hợp. Trong khi độ tương phản tĩnh rơi vào khoảng 1500:1 tới 2000:1 là đủ cho các màn hình hiện nay, độ tương phản động đã đạt tới con số hàng triệu, thậm chí vô hạn. Và đây chính là độ tương phản mà nhà sản xuất màn hình TV thường hay dùng để "quảng cáo" cho sản phẩm của họ và nó không có nhiều ý nghĩa trong thực tế.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là tỷ lệ tương phản không quan trọng. Đây là 1 căn cứ quan trọng ảnh hưởng tới khả năng cảm nhận độ sáng và độ chi tiết hình ảnh của người xem. Nếu màn hình có độ tương phản quá thấp, bạn sẽ thấy hình ảnh hiển thị nhợt nhạt, không có độ chi tiết.


Độ sáng Nit

Độ sáng của màn hình là khá quan trọng đối với các thiết bị di động như máy tính xách tay, điện thoại thông minh, máy tính bảng. Hầu hết các thiết bị này đều dùng màn hình gương để tăng cường độ tương phản, nhưng màn hình gương thường khiến cho thiết bị gặp phải hiện tượng phản xạ ánh sáng khi sử dụng ngoài trời. Tuy nhiên, các màn hình có độ sáng (đơn vị nit) cao có thể khắc phục được tình trạng này.

​

Màn hình của MacBook Pro Retina 13 inch có độ sáng rất cao, lên tới 300 nit.​

Nit là đơn vị tiêu chuẩn của độ sáng được sử dụng để mô tả các nguồn ánh sáng khác nhau. Độ sáng nit cao hơn có nghĩa là màn hình hiển thị sáng hơn, màn hình hiển thị của các loại máy tính xách tay và các thiết bị di động thường có độ sáng trung bình khoảng từ 200 nit đến 300 nit. Những màn hình có độ sáng lớn hơn 300 nit là khá tốt và lớn hơn 500 nit là rất tốt. Hiện nay, ngoại trừ các loại ti vi với độ sáng có thể lên tới 1000 nit, chỉ có một ít thiết bị mới có độ sáng lớn hơn mức 500 nit này.


Tông màu đen và trắng

Một trong những đánh giá quan trọng của màn hình chính là mức độ màu đen và trắng, được đánh giá bằng độ sáng tương ứng của các màu hiển thị trên màn hình.

Trong đó màu đen có trị số càng thấp càng tốt. Từ 0 đại diện cho mức độ màu đen tuyệt đối. Con số này có liên quan bởi vì nó ảnh hưởng đến việc màn hình hiển thị như thế nào khi xử lý những hình ảnh tối. Nếu bạn đã từng xem một bộ phim trên một màn hình kém, bạn sẽ nhận thấy rằng độ chi tiết bị giảm trong những cảnh tối. Đó là bởi màn hình là không có khả năng tái tạo những phần tối nhất của hình ảnh.

​

Màu trắng thì hoàn toàn ngược lại. Giá trị càng cao thì càng tốt. Một mức độ trắng tối đa của gam màu RGB là 255, do đó một màn hình hiển thị lý tưởng sẽ có độ trắng gần bằng con số đó và hiển thị một màu trắng sáng không tì vết.

Màn hình hiện đại có thể xử lý tốt về mức độ màu trắng hơn là mức độ màu đen, vì vậy nó thường không phải là chất lượng được xác định. Tuy nhiên, một kết quả đặc biệt tốt hay xấu có thể làm cho mọi sự trở nên khác biệt.

H.Thanh​