[Kỹ năng sinh tồn] Phần 1: Bị lạc nơi hoang dã Các bạn độc giả thân mến, chuyên mục Khám Phá từ trước đến nay vẫn là nơi đăng tải những bài viết về chủ đề khoa học thường thức nói chung. Sau khi nhận được những phản hồi và góp ý tích cực về việc đưa ra những bài viết kiến thức thành những chuyên đề cụ thể để tiện theo dõi đón đọc. Tiếp nhận ý kiến đó của độc giả GenK xin bắt đầu loạt bài viết về chuyên đề kỹ năng sinh tồn dành cho các bạn muốn khám phá và hoàn thiện bản thân mình. Trong chuyên đề này, chúng tôi sẽ tập trung khai thác những khó khăn hiểm nguy gặp phải trong từng trường hợp cụ thể, ví dụ như bạn đi du lịch và bị lạc trong rừng sâu với một cô bạn đang run sợ, bạn phải tìm cách sống sót và tự bảo vệ mình cho tới khi có người tìm thấy vậy nếu là bạn của hiện tại thì các bạn sẽ làm gì? Tất cả sẽ có trong loạt bài về những kỹ năng sinh tồn trên chuyên mục Khám Phá của GenK. Phần đầu tiên của chuyên đề, chúng ta sẽ bàn tới những kỹ năng cần thiết đề sinh tồn trong một số tình huống khó khăn như phải tự mình kiếm thức ăn nước uống phòng vệ để sống sót càng lâu càng tốt. Ngày nay, có thể nói là các bạn đã gặp và tiếp xúc rất nhiều qua phim ảnh, sách truyện, game… những tình huống tai nạn, thảm họa thiên nhiên như động đất, sóng thần hay chiến tranh, nạn khủng bố… bạn cũng đã thấy những tình huống thoát hiểm ngoạn mục hay những cái chết rất khủng khiếp cả trong phim và game. Hầu hết trước đây mọi người đều cho rằng điều này là những tình huống giả tưởng được tưởng tượng ra cho mục đích giải trí. Nhưng càng gần đây, càng nhiều người cho rằng nó là quan trọng và thực tiễn. Ở Mỹ và Châu Âu có rất nhiều khóa học kĩ năng sinh tồn được mở ra và thu hút rất nhiều học viên, những khóa học này không chỉ đào tạo những kĩ năng sinh tồn mà còn đào tạo kinh nghiệm đối mặt với hiểm nguy, sự ổn định tâm lý và cách thức bảo vệ sức khỏe... Ở đây tôi không có tham vọng tóm tắt cả khóa học đó lại trong chỉ một vài bài viết. Cái tôi muốn đưa ra ở đây đó là những kiến thức căn bản để bạn đủ tự tin để suy nghĩ mưu cầu đến sự sinh tồn: “Bạn sẽ sống sót trong mọi tình huống. Từ trong sa mạc, trong rừng thẳm, vùng băng tuyết, ngoài biển khơi, chiến tranh…hay thậm chí là cả nạn zombie…Chỉ với 1 con dao nhỏ hoặc không có gì. Với kinh nghiệm và sự tỉnh táo bạn có thể tự tin tìm ra cách để mình sống sót mà không buông xuôi một cách dễ dàng như đa số người khác sẽ làm”. Ở Việt Nam không có băng tuyết, ở Việt Nam không có sa mạc, không có động đất hay sóng thần. Tôi không phủ nhận điều đó nhưng bạn có chắc là mình sẽ không một lần bị lạc, bị tai nạn khi đi du lịch, đi công tác xa hay thậm chí là bạn phải tìm kiếm một thứ gì đó ở một vùng đất xa lạ hoang vu mà bạn không hề biết. Bạn chắc chắn cả đời mình sẽ không lâm phải cảnh đó? Ở Nhật Bản khi động đất người ta sẽ tạm thời chui xuống gầm bàn nhưng ở Việt Nam có nên làm như thế không? Làm thế nào để bạn có nước, lửa và lương thực trong một tình huống bi đát và bất ngờ ? Hay “lãng mạn” hơn một chút khi đặt mình vào những nhân vật trong phim “Lost” hay “2012” bạn sẽ làm thế nào??? Trang bị cho mình những kiên thức về tự nhiên và kĩ năng sinh tồn sẽ làm bạn có tâm lý tự tin và luôn sẵn sàng để đối mặt với những tình huống hiểm nghèo mà tự nhiên và cả con người đem lại cho bạn. Bạn không muốn buông xuôi chứ? Bị lạc Đơn giản là bỗng nhiên bạn thấy mình bị lạc, thất lạc khỏi nhóm đồng hành ở một nơi hoang dã không có bóng người. Hay tệ hại hơn là bạn tự đi đến một nơi hoang dã và không thể tìm được lối thoát, không ai biết bạn mất tích để tìm kiếm. Trước tiên tôi xin nói đến trường hợp bất khả kháng bạn phải đi đến những nơi như thế và đã có sự chuẩn bị từ trước. Vậy bạn có thể và muốn mang theo những gì? Bí quyết ở đây là phải xác định mục đích, nhu cầu và quan trọng nhất là địa thế và khí hậu nơi mà ta sẽ phải đến. Từ đó ta sẽ mang theo những đồ dùng cần thiết thích hợp chứ không phải là “cõng” theo bất kì thứ gì mà ta nghĩ đến. Một số vật dụng quan trọng tối thiểu phải có ở đây là: - Y phục: quần áo,giày dép,mũ, găng tay, áo mưa, ba lô...phù hợp với khí hậu nơi mình muốn đến. Nếu địa điểm bạn sắp đến là vùng sa mạc thì đương nhiên hành trang chuẩn bị phải được lựa chọn khác biệt với vùng biển hay vùng băng tuyết. - Đồ dùng cá nhân: tùy theo tình huống và tùy theo sức mang của bạn. Nhưng chắc chắn phải có bình nước, bật lửa, dao đa năng, xoong nồi cá nhân, túi cứu thương, túi mưu sinh, đèn pin, la bàn, bản đồ hay GPS … Điện thoại di động thì khỏi nói rồi nhưng còn pin hay có trong vùng phủ sóng hay không lại là chuyện khác. Một số vật dụng nhỏ nhưng không thể thiếu. - Thực phẩm: cực kì cần thiết nhưng lại rất khó mang theo và khó bảo quản. Ta nên mang những thức ăn khô, lương khô, gạo, gia vị, trứng hay đồ hộp là dễ dàng nhất. Ít nhất thì số lượng thức ăn đó có thể giúp ta sống sót cả tuần để chờ người đến cứu (Nhiều ý kiến cho rằng lượng protein trong một quả trứng gà có thể giúp ta sống sót trong 1 ngày). - Dụng cụ cắm trại: lều bạt, võng, chăn màn... - Dụng cụ cầu cứu: pháo sáng, còi, gương phản chiếu hay đơn giản chỉ là những đống lửa tạo khói dễ nhận thấy từ xa... Được trang bị thật tốt những thứ như trên, chắc chắn bạn sẽ đủ tự tin để tìm được cách đối phó với những tình huống hiểm nghèo nhất. Phần còn lại là kinh nghiệm, sức khỏe và kiến thức căn bản mà tôi nói dưới đây sẽ giúp bạn là kẻ sống sót… 1. Bị lạc mà không có ai tìm kiếm Đây là một tình huống khá bi đát và cũng không ít người mắc phải. Tâm lý hoảng sợ, suy sụp mất tự chủ sẽ đến một cách nhanh chóng với bất kì ai nếu không tìm được lối thoát sau vài ba ngày. Vì vậy mục tiêu hàng đầu trong tình huống này là phải thoát khỏi vùng nguy hiểm một cách nhanh nhất có thể. Bất kì khu dân cư,lán trại hay dấu hiệu sinh hoạt nào của con người cũng sẽ là chìa khóa dẫn đến lối thoát của bạn. Dưới đây là một số cách phát hiện phương hướng và di chuyển. - Phương hướng: Bạn có trong tay la bàn hay bản đồ nhưng đôi lúc nó sẽ trở nên vô ích nếu bạn không thể xác định đi về hướng nào để gặp khu dân cư gần nhất. Hay tệ hại hơn là bạn chẳng có gì trong tay cả. Làm thế nào để bạn có thể xác định được phương hướng mà mình phải đi? Hãy trèo lên 1 cái cây hoặc mỏm đá cao nhất có thể. Quan sát thật kĩ mọi nơi mà bạn có thể nhìn thấy: ngọn tháp, đồng ruộng, khói, nhà cửa, đường mòn… bất kì dấu hiệu đời sống con người nào sẽ giúp bạn quyết định hướng mà mình phải đi tới. Nếu là ban đêm thì ánh đèn điện, ánh lửa cũng sẽ được nhìn thấy từ rất xa. Trong trường hợp mà bạn không thể nhìn thấy hay nghe thấy gì. Cách tốt nhất là cố gắng xác định vị trí một con suối, một con sông từ trên cao. Ở trên cao bạn nhìn thấy những khoảng rừng cây xanh mướt hơn những khoảng rừng khác thì chắc chắn ở gần đó có sông suối . Công việc tiếp theo chỉ là đi xuôi theo hạ lưu (theo dòng nước chảy) và tỉ lệ gặp khu dân cư hay thoát khỏi “vùng nguy hiểm” là rất cao. Cách trên cũng hoàn toàn có thể áp dụng nếu bạn ở hoang mạc hay sa mạc tuy nhiên tỉ lệ thành công thấp hơn. - Di chuyển: trong phim ta hay thấy những người di chuyển trong rừng thường bị quay trở lại chỗ cũ hay vô thức đi theo một đường tròn. Đây là việc hoàn toàn có thật do bước chân của bạn không đều nhau (chân trái bước dài hơn chân phải chẳng hạn). Và rất nhiều bước chân không đều nhau đó sẽ đưa bạn đi theo đường vòng cung thậm chí là đi theo đường tròn. Vì vậy xác định rõ phương hướng, đánh dấu mục tiêu bằng mặt trời, mặt trăng, núi , hướng gió so với hướng di chuyển…hay bất kì những gì có thể, đó là cực kì quan trọng. Và khi gặp phải trường hợp trên không được hoảng loạn hay có tâm lý buông xuôi, đây là một điều rất tối kị. Khi mà nghị lực và khát vọng sống không còn thì chẳng có cách nào có thể cứu được bạn. 2. Bị lạc mà có người tìm kiếm (lạc khỏi nhóm hay có ai đó biết chắc chắn bạn mất tích) Tuy đây cũng là một cú sốc đối với bạn nhưng mọi việc lại đơn giản hơn so với trường hợp ở trên rất nhiều. Việc đầu tiên là nên bình tĩnh xác định địa hình xung quanh, nghiên cứu tìm hiểu nguồn nước, thực phẩm và ở lại đó chờ người đến cứu. Cách thức để tìm kiếm nguồn nước, thực phẩm hay sinh tồn tôi xin phép được nói trong những kì sau. Ở đây tôi chỉ xin các bạn nên thực hiện theo những lời khuyên sau đây : - Ở nguyên tại chỗ chờ người đến cứu: ở nguyên tại chỗ tránh di chuyển làm tiêu hao năng lượng, thú dữ tấn công, tai nạn hay bệnh tật … - Tìm hiểu môi trường xung quanh để tìm kiếm nguồn nước, thực phẩm, chỗ trú ẩn, củi, cây quả … - Tạo ra các dấu hiệu dễ nhận thấy: ở trong rừng thì đốt lửa tạo khói, vùng băng tuyết hay sa mạc thì xếp đá sẫm màu theo chữ SOS , căng những tấm vải màu sắc, quần áo lên cao, tạo ra âm thanh (nếu có thể). - Giữ lửa luôn cháy để giữ nhiệt, xua đuổi thú dữ và cả tạo sự an thần. - Yên tâm chờ người đến cứu: Con người có thể sống 3 ngày mà không có nước, 3 tuẩn nếu không có thực phẩm. Kể cả việc bạn bị thương không thể di chuyển,bạn hoàn toàn có thể hi vọng trong thời gian đó bạn sẽ được cứu thoát . 3. Bị lạc theo nhóm Việc này xem ra còn dễ thở hơn tình huống trước nhưng cũng có nhiều vấn đề phát sinh hơn nhiều. Ganh ghét, nghi kị, trộm cướp,mất trí, ảo giác, chán nản,bất cần… thậm chí là giết hại lẫn nhau là điều hoàn toàn có thể .Nhưng nếu tạo thành một nhóm có tổ chức và đoàn kết thì mọi việc lại đơn giản hơn rất nhiều. Vì vậy việc bầu chọn một người kinh nghiệm và được tin cậy làm Leader là điều cần thiết. Người leader này sẽ là người hỏi ý kiến mọi người nhưng mình sẽ là người đưa ra quyết định. Tránh trường hợp lạm dụng biểu quyết vì nhiều lần như thế rất dễ dẫn đến việc chia bè phái và nghi kị lẫn nhau. Không cần phải tài giỏi như Bear Grylls nhưng bạn sẽ sống sót như anh ấy. - Người leader này phải biết phân công công việc theo nhóm một cách hợp lý tùy theo sở trường của từng người. Củng cố tinh thần từng người và giải quyết linh động những trường hợp đau ốm, bệnh tật … - Quyết định và dám quyết định : điều này là cực kì quan trọng. Một ví dụ ở đây là một tình huống hiểm nghèo: Một toán người bị mắc kẹt trong một hang động do sụt lún, có người đã chết và mọi người đang gắng sức đào bới tìm lối ra. Lương thực thì đã cạn kiệt mà trong nhóm có phụ nữ và trẻ con. Là một đội trưởng bạn sẽ đưa ra những quyết định như thế nào? Đạo đức hay bản năng sinh tồn, chôn cất hay “xử lý” những xác chết của người bạn đồng hành xấu số kia vì tập thể. Đó hoàn toàn phụ thuộc vào quyết định của bạn và bạn phải chịu trách nhiệm về điều đó. Và nếu bạn dẹp vấn đề đạo đức qua một bên bên thì nên chia sẻ trách nhiệm đó với 1 vài người khác ( không phải toàn bộ phụ nữ, trẻ con ) để đi đến quyết định cuối cùng. Và “món ăn” kinh khủng này sẽ “chế biến” như thế nào ? Tôi đang xem xét việc có nên viết về nó vào các phần sau hay không. Nói chung nếu bị lạc theo nhóm thì việc cần thiết nhất là tạo bầu không khí lạc quan, tinh thần đoàn kết, chia sẻ giúp đỡ lẫn nhau. Đó chính là sức mạnh để giúp nhóm tồn tại thoát khỏi hiểm nguy . Cuối cùng điều tôi muốn nói ở đây là những kiến thức căn bản phía trên hoàn toàn không quá xa vời. Nó nằm trong tay bạn và bạn hoàn toàn có thể làm được, thậm chí là tốt hơn. Biết đâu một lúc nào đó nó sẽ làm cho những người xung quanh bạn khâm phục và chính bạn cũng tự tin về khả năng ứng biến và những sự hiểu biết của mình… Ở kì sau tôi sẽ nói chi tiết hơn về những tình huống đi lạc, bạn phải lênh đênh trên dại dương mênh mông, lạc trong sa mạc nóng bỏng hay trong rừng già ẩm ướt. Bạn bị thương, bị rắn cắn hay đơn giản chỉ là muốn vượt qua sông suối, đầm lầy, núi cao. Bạn phải làm thế nào? Hi vọng bài viết vào kì tới sẽ giúp bạn phần nào giải quyết những câu hỏi này.
[Kỹ năng sinh tồn] Phần 2: Giành lấy sự sống nơi đầm lầy và sa mạc Tiếp tục quay lại với loạt bài viết về chuyên đề kỹ năng sinh tồn đã được GenK đăng tải hôm qua.Ở phần trước, các bạn đã có được một chút kiến thức nền về những thứ cần chuẩn bị cũng như công việc phải làm khi lạc ở một nơi hoang vu nào đó. Ở phần 2 này, các bạn sẽ được tìm hiểu cụ thể hơn những đặc điểm của từng loại môi trường và lần này các bạn sẽ có thêm kinh nghiệm và kiến thức khi bị lạc ở những nơi có điều kiện sống vô cùng khắc nghiệt như đầm lầy ẩm ướt hay sa mạc khô cằn. Hy vọng phần 2 này có thể giúp các bạn hiểu thêm một chút về kinh nghiệm sinh tồn. Bạn nằm dài trên giường, ôm laptop và xem một bộ phim kể về những kẻ sống sót sau tai nạn máy bay (Lost) một cách thích thú. Hay phấn khích khi theo dõi cách mà Grylls Bear đối đầu với những tình huống nguy hiểm và khắc nghiệt nhất của thiên nhiên. Bạn học hỏi được rất nhiều điều từ anh ấy. Vâng, tôi không phủ nhận điều này, anh ấy cũng là một trong những thần tượng lớn của tôi. Nhưng tôi nói thật, ngoài hoang dã chẳng phải những tình huống hiểm nguy là thứ giết chết bạn đâu. Sự cô độc, hoảng loạn, chán nản và đặc biệt là sự thiếu kinh nghiệm sẽ làm điều đó trước tiên. Bạn vớ được một cây dừa trĩu quả, bạn sẽ làm gì với nó? Tôi cá là 90% những người ở đây không biết cách lấy nước từ 1 quả dừa tươi bằng tay không. Bạn bắt được 1 con thú nhưng bạn không có lấy một thứ công cụ nào để chế biến và dự định ăn sống nó như Bear. Xin lỗi nhé, bạn sai rồi, tôi có cách tốt hơn đấy. Bear à, tôi rất ấn tượng với những gì anh làm được nhưng rõ ràng là có cách tốt hơn đấy. Những tình huống bên trên không phải là những câu đố. Nó chỉ đơn giản là một trong những tình huống nhỏ mặt mang tầm vi mô nhưng lại là phán quyết cho cuộc sống của ban. Trang bị cho mình cái thứ gọi là kinh nghiệm thì dù là trong cuộc sống hiện tại hay phải đối mặt với những tình huống hiểm nghèo tương tự như thế, bạn luôn cảm thấy tự tin và sẵn sang ứng phó. Ở đây tôi xin phép đưa ra một cái tên. Anh không hề nổi tiếng nhưng là một người tôi quen biết và rất khâm phục. Anh ấy là Ben Mackie , giảng viên trường đại học Latrobe tiểu bang Victoria - Australia. Anh ấy còn làm nhiều công việc khác nữa như hướng đạo sinh, vận động viên đua thuyền, hướng dẫn viên…Tôi đã được học một khóa thực tập kĩ năng sinh tồn do anh giảng dạy. Đó cũng chính là cảm hứng cho tôi viết lên seri chuyên đề “Kỹ năng sinh tồn” này (cũng vì vậy mà các bạn có thể yên tâm là những thông tin tôi đã và sẽ đưa ra hoàn toàn rất khoa học chứ không phải là chém gió không có cơ sở). Anh cũng không quá đặc biệt, không quá cơ bắp nhưng lại tháo vát và nhanh nhẹn kinh khủng. Dường như chẳng có điều gì có thể làm khó được anh. Không phải là tôi quá thần tượng hóa anh ấy đâu, một vài câu chuyện rất hay về Ben tôi xin phép được kể ra trong những kì sắp tới. Còn bây giờ ta trở về với chủ đề chính. Hôm nay tôi sẽ nói chi tiết hơn về kĩ năng sống sót ở 2 loại vùng đất khác nhau. Đó là rừng nguyên sinh và sa mạc. 1. Rừng nguyên sinh - Đầm lầy: Đầm lầy - kỹ thuật thoát hiểm: Rừng thì ở bất kì nơi đâu cũng có. Ở Việt Nam cũng không hề ít những khoảng rừng nguyên sinh như thế. Bị lạc vào những khu rừng như thế này thì có vô vàn những điều hiểm nguy có thể đe dọa đến tính mạng của bạn. Vấn đề này tôi xin phép có một bài viết riêng mang tên “ Hiểm họa từ thiên nhiên” để nói chi tiết hơn. Ở đây tôi xin phép được nói đến một trong những cái bẫy chết chóc nhất của tự nhiên đó chính là đầm lầy. Những người không có kỹ thuật thoát hiểm khi rơi xuống đầm lầy tỉ lệ mất mạng gần như là 100%. Cái chết gây ra bởi đầm lầy rất khủng khiếp. Bạn rơi xuống vùng sình lầy, dù là đứng yên hay cố gắng vùng vẫy thì cái chết cũng sẽ mau chóng đến với bạn. Chân không có điểm tựa, mọi nỗ lực “bơi” hay di chuyển đều là vô vọng. Chẳng mấy chốc bạn bị đầm lầy nuốt chửng. Khi không còn có thể nín thở được nữa thì bùn và cát sẽ tràn đầy phổi, dạ dày bạn. “Đúc” bạn từ trong ra ngoài trước khi bạn chìm xuống phần lỏng hơn phía đáy của đầm lầy. Vĩnh viễn nằm lại dưới đó mà không một ai biết. Vậy đầm lầy là cái gì ? Cấu tạo của đầm lầy như sau : Phía trên là lớp đất, bùn, cát, lá khô thậm chí là những cây cỏ mọc rất bình thường khiến bạn khó có thể phân biệt được sự khác nhau của nó với vùng đất cứng xung quanh.Nhưng lớp bùn đất ấy chỉ “lơ lửng” bên trên nhờ có mạch nước ngầm phun trào từ dưới lên. Lớp bùn đất này rất mềm và xốp, có thể dày từ 1- 5m, khi con người và động vật sa chân xuống thì sẽ mau chóng bị “hút” xuống phần nước lỏng dưới đáy và mau chóng bị dìm chết. Thận trọng và di chuyển theo nhóm là điều hết sức cần thiết. Tôi xin phép đi thẳng vào vấn đề. Khi rơi xuống đầm lầy (và cả những vùng cát lún mà bạn hay thấy trong phim) bạn phải xử lý như thế nào ? Đang di chuyển trong rừng, bỗng nhiên bạn bị hụt chân và sa vào một cái đầm lầy. Thông thường trong những trường hợp này bạn sẽ ngã sấp về phía trước và tự đứng lên theo bản năng hoặc rơi xuống theo hướng thẳng đứng. Dù là trường hợp nào thì bạn cũng sẽ đứng lên và quay lưng về phía bờ . Lúc này, nếu bạn thực hiện tốt những kỹ thuật sau đây thì khả năng bạn quay lại được bờ là rất cao. - Bình tĩnh, không được vùng vẫy, không cố gắng rút chân lên. Mọi cố gắng vùng vẫy chỉ khiến bạn tiêu hao sức lực và quan trọng hơn là khiến bạn lún sâu hơn một cách nhanh chóng. - Cởi bỏ ba lô, quần áo nhưng không được vứt đi, nếu bạn nghĩ nó khá nặng và kéo bạn xuống nhanh hơn thì bạn nhầm rồi đấy, sử dụng chúng như những cái phao, điểm tựa để đẩy bạn lên hết mức có thể. Sình lầy không phải là nước nên cố gắng tăng diện tích tiếp xúc chừng nào hay chừng đó. - Nhanh chóng ngả người ra đằng sau (ngửa mặt lên trên, đầu hướng về phía bờ ) 2 tay dang rộng để tăng diện tích tiếp xúc. Cái kiểu giơ tay vẫy vẫy như trong phim thực sự là rất ngu ngốc trong trường hợp này. Không hiểu sao hầu hết các tình huống trong phim nhân vật nào rơi xuống đầm lầy cũng giơ tay lên trời vẫy vẫy để rồi cuối cùng chỉ nhìn thấy mỗi cái bàn tay trước khi chìm nghỉm (Hay đây là một loại phản xạ tự nhiên?). - Từ từ rút từng chân một lên cao hết mức có thể. Khi hai chân đã tự do thì chậm rãi phối hợp tay chân để đẩy người về phía trước. Động tác này cũng không hề khó, tay với lên đầu và quạt sang ngang đẩy mình lên. Nếu với được những gốc cỏ, gốc cây nào mọc trên bùn thì lấy nó làm điểm tựa để vươn mình về phía trước. - Tay và chân thực hiện kỹ thuật trên còn thân người cố gắng mô phỏng động tác trườn của rắn (thực tế không khó như bạn nghĩ). - Dù bạn biết mình đang bị lún xuống thậm chí là bùn lầy đã lún qua mặt bạn, bạn vẫn có thể chắc chắn là mình vẫn đang di chuyển. Phải biết rằng khoảng cách từ bờ đến chỗ bạn ngã xuống không quá xa, bạn hoàn toàn có cơ hội để đến đó. Trên đây chỉ là một vài kĩ thuật ngắn gọn dễ nhớ mà ai cũng có thể làm được. Chỉ cần đã đọc qua bài viết phía trên, lúc lâm phải hiểm cảnh như thế, tôi đảm bảo bạn có thể thực hiện được nó thậm chí là làm tốt hơn. Không quá khó phải không nào? Kỹ thuật cứu người thoát khỏi đầm lầy: Bạn nghĩ đây là vấn đề đơn giản. Chỉ việc đưa gậy hoặc ném dây kéo nạn nhân ra khỏi đầm lầy là xong. Thực ra đúng là nó khá đơn giản. Nhưng bạn vẫn phải thực hiện đúng những kỹ thuật sau đây nếu không muốn là nạn nhân tiếp theo của đầm lầy : - Không được liều lĩnh hay mất bình tĩnh lao về hướng đó cứu người ngay. Việc đó sẽ giết chết bạn đấy. - Cẩn thận thăm dò từng bước chân, cẩn thận dùng gậy dò đường thăm dò phần đất trước mặt. Chỉ khi nào chắc chắn nó là vùng đất cứng có thể đặt chân lên được thì hãy bước lên. - Tình thế bắt buộc: phần đất trước mặt không phải là đất cứng. Vậy bạn hãy nằm xuống và bò theo đúng động tác bò trườn mà bạn đã được học trong buổi hướng dẫn lăn, lê, bò, trườn mà các giờ học quân sự đã chỉ dạy. Động tác này y hệt như thế kể cả với gậy dò đường. Khi đến gần nạn nhân hết sức có thể thì cố gắng đưa nạn nhân về phía mình và phải chắc chắn là mình đang không bị kéo về phía trước. Bear Grylls cũng rất thành thạo kỹ thuật này. - Nếu có sẵn dây thừng hay các loại dây dợ tương tự thì mọi việc sẽ dễ dàng hơn. Buộc nó vào một gốc cây chắc chắn và ném đầu kia cho nạn nhân. Buộc vào ngang lưng của mình rồi đi cứu nạn nhân cũng là một cách. Kỹ thuật di chuyển trong vùng rừng đầm lầy: Đầm lầy là một khu vực thực sự tồi tệ. Nếu bạn muốn thăm quan hay du lịch ở đây thì nên bỏ ý định đó đi.Khí hậu vừa ẩm vừa lạnh, quang cảnh tối tăm, “cư dân” ở đây hầu hết là rất nguy hiểm và không thân thiện. Vùng đầm lầy nhiệt đới có khi rộng đến cả nghìn hecta và tính chất cũng chẳng khác là mấy. Ngay ở Việt Nam vùng rừng U Minh thượng - hạ đồng bằng sông Cửu Long cũng có nhiều khu vực đầm lầy nguy hiểm. Hệ sinh thái ở nơi này khá phong phú gồm: trăn, rắn, cá sấu ,các loại chim... Quay trở lại với chủ đề chính. Giả sử bạn phải di chuyển qua hay thậm chí là sinh sống tại nơi “khỉ ho cò gáy” này, bạn cũng không phải quá bối rối đâu. Dưới đây là một số cách thức sinh hoạt tại vùng đầm lầy : - Cầm theo gậy dò đường, nhẹ, dài và đủ cứng. Ai từng đi rừng rồi cũng sẽ biết tác dụng to lớn của cây gậy này. Vào vùng đầm lầy nó còn có thêm tác dụng là bám víu, với, cản nếu bạn chẳng may sa chân xuống đầm lầy. - Đi men theo vùng đất có cây to. Nếu là vùng cỏ rậm thì hãy bước lên những bụi cỏ mà đi vừa khô ráo vừa an toàn (nhưng phải đề phòng trăn rắn). Nếu thấy vùng cỏ đó lún xuống hoặc chuyển động ngay lập tức phải dừng lại kiểm tra. - Những nơi mặt đất cực kì bằng phẳng có rêu mọc phía trên có thể là đầm lầy. Chẳng cần phải thử, hãy đi vòng qua nó. - Nhưng cũng vì phải tránh những vùng đầm lầy hay chướng ngại này. Bạn sẽ phải đối mặt với vấn đề mất phương hướng do phải di chuyển lung tung. Trong vùng đầm lầy tối tăm nếu không thấy mặt trời hay các cột mốc để định hướng. Bạn có thể định hướng bằng hướng gió, bốc một nắm cát hoặc cỏ, thả nó theo chiều gió và xác định góc độ hướng di chuyển của mình với hướng gió. Điều này cần phải làm liên tục. - Nếu di chuyển theo nhóm. Tốt nhất hãy cột các thành viên lại với nhau bằng một sợi dây. Đây hoàn toàn không phải là một việc thừa thãi. - Tuyệt đối không di chuyển trong vùng đầm lầy vào ban đêm, lúc mưa to hay có sương mù. Lúc này kiếm một nơi khô ráo để trú ẩn là tốt nhất. - Tuyệt đối không uống nước trong đầm lầy. Đây là loạt nước ứ đọng rất nhiều năm mang trong nó nhiều mầm bệnh, chất độc … dù có thể trông nó khá sạch. Loại nước duy nhất có thể uống được trong rừng là nước mưa hoặc nước từ các nguồn có dòng chảy mạnh. - Giữ cho mình được khô ráo vì vùng đầm lầy thường ẩm và lạnh. Nếu bạn bị cảm sốt ở vùng này thì khả năng “bay về nhà không cần vé” là cực cao. - Nếu phải ở lại vùng đầm lầy hãy tự tạo cho mình một nơi trú ẩn vững chãi. Quan trọng hơn là đánh dấu và tạo cho mình những con đường bằng các tấm ván, thân cây, cành cây... Để tồn tại được ở vùng đầm lầy đòi hỏi bạn phải “bá đạo” một chút. Nói chung vùng rừng nguyên sinh - đầm lầy là những nơi nguy hiểm dù là ngày hay đêm, mùa nắng hay mùa mưa. Nó tiềm ẩn nhiều yếu tố chết chóc vô hình nên nếu có thể thì đừng tìm đến những nơi thế này mà thăm thú. Trường hợp bất đắc dĩ phải đến, bạn có thể tham khảo những kỹ năng tôi đưa ra ở trên. Chúc bạn sống sót! 2. Sa mạc cát - Sa mạc núi đá - Hoang mạc: Không giống như vùng rừng và đầm lầy. Sa mạc lại đòi hỏi bạn một thứ mang yếu tố “con người” hơn. Đó là sự thích nghi. Bạn kinh nghiệm và sành sỏi, bạn khỏe mạnh cường tráng đến mấy nhưng không tập cho mình được sự thích nghi thì bạn nhanh chóng bị sa mạc bẻ gẫy ý chí sinh tồn ngay lập tức. Sa mạc thì vốn đã khá nổi tiếng trên phim ảnh sách báo rồi, những cồn cát dài mênh mông đến vô tận, những cơn bão cát đáng sợ. Những bộ lạc kì bí tồn tại trên sa mạc vài thế kỉ, những kho báu dưới lớp cát ngàn năm. Bỏ qua mấy tư tưởng lãng mạn đó và ta hãy đối mặt với vấn đề thiết thực nhất: Sức nóng khủng khiếp! Sức nóng trên 40 độ sẽ làm bạn suy kiệt cả thể chất lẫn tinh thần một cách mau chóng. Bạn đã nghe thấy hội chứng “sợ hãi khoảng không” ,“hội chứng ảo ảnh” và “hội chứng mù khoảng cách”? Có rất nhiều thứ nảy sinh khi bạn bỗng nhiên lạc vào sa mạc. Nếu không có ý chí phấn đấu sinh tồn và quan trọng là không tuân theo những phương cách sinh hoạt trong sa mạc dù là nhỏ nhặt nhất. Bạn sẽ chết rất nhanh chóng. Vậy trước hết tôi sẽ nói về phần chuẩn bị. Bạn sẽ mang gì vào sa mạc, máy bay của bạn rơi, xe của bạn hỏng và bạn sẽ mang theo cái gì. Đừng nói là khuân theo cả một container vật dụng nhé. Trang phục trong sa mạc: Quần áo: Trong sa mạc, trang phục đóng vai trò cực kì quan trọng. Che chắn cơ thể, chống nóng, chống lạnh, chống lại tia mặt trời, côn trùng, điều tiết mồ hôi... - Trong sa mạc nên mặc áo quần sáng màu ( tránh tia bức xạ nhiệt), ko mặc đồ quá dày mà mặc nhiều quần áo mỏng hoặc quần áo nhiều lớp. - Quần áo phải che kín toàn bộ cơ thể (từ vùng cổ trở xuống ) tránh cho cát lọt vào trong cơ thể mình. Dùng một chiếc khăn trùm quấn vùng cổ để gió khỏi thổi cát vào cơ thể cũng tốt. - Ban ngày ở sa mạc rất nóng nhưng ban đêm lại lạnh. Bạn phải biết cách tận dụng tốt y phục của mình. Giày: Quan trọng không kém quần áo. Bạn đi chân trần trên vùng cát nóng 50-60 độ thì chỉ cần vài bước chân là bạn sẽ chẳng còn nhận ra chân mình nữa đâu. Giày giúp chân bạn không bị bỏng, không bị côn trùng độc tấn công, tránh khỏi bị thương bởi cát đá … - Nên dùng giày có cổ cao, ủng cao cổ. Nếu không có thì hãy quấn vải và thắt thật chặt làm thế nào để cát không lọt vào trong giày và quần. Trang phục bình thường khi vào sa mạc. - Dùng vớ (tất) dày để giảm sức nóng từ cát. - Nếu trường hợp thậm chí bạn còn không giữ nổi cho mình đôi giày. Hãy tự tạo cho mình 1 chiếc từ vỏ chai nhựa, vải bạt, lốp cao su một cách đơn giản nhất có thể. Kính râm: Mắt của bạn sẽ mau chóng bị tổn thương bởi tia mặt trời, gió và cát sa mạc, một chiếc kính râm là lựa chọn tốt nhất khi di chuyển ở nơi đây. Trong trường hợp bạn không thể kiếm cho mình một chiếc kính râm bạn có thể tạo cho mình một cái từ bìa hoặc nhựa. Chiếc kính này không có mắt kính nên bạn sẽ đục lỗ hoặc tạo một cái khe hẹp phần mắt. Khuyết điểm của loại “kính” này điểm nhìn sẽ rất hạn chế. Chỉ là lỗ nhỏ hoặc qua khe hẹp,nhưng trong sa mạc thì bạn cũng không cần thiết phải có góc nhìn quá rộng đâu. Bảo vệ đôi mắt mình là điều quan trọng nhất. Mũ nón: Mũ cối và trùm khăn lên kiểu mấy bác thợ hay mũ trùm của người ả rập đều được. Điều quan trọng ở đây là nó bảo vệ được đầu càng kín càng tốt. Sát thủ nơi sa mạc: tia nắng, gió và cát. Trong sa mạc, sức nóng là đáng sợ nhất nhưng cái gì đem sức nóng đến cho bạn. Đó chính là bởi 3 nhân tố chính: Tia nắng, gió và cát. - Tia nắng gay gắt làm bạn nóng, đây là điều hiển nhiên. - Cát nóng phản xạ tia mặt trời và sức nóng vào bạn. - Gió nóng mang cả cát nóng thổi liên tục. Vậy điều đầu tiên cần phải làm trong sa mạc là phải phòng tránh được những yếu tố trên. Phòng tránh bằng những vật dụng mà tôi đã liệt kê ở trên đã là tạm đủ. Tuy nhiên bạn cũng nên tìm hiểu thêm về một số vấn đề sau đây. Hiểu biết không bao giờ thừa thãi : - Tuyệt đối không được nhìn lên mặt trời (đoán giờ, xác định phương hướng) , dù là trực tiếp hay gián tiếp nó cũng sẽ làm bạn tổn thương thị giác nghiêm trọng. - Phơi nắng ở sa mạc 5 phút sẽ khiến da bạn bị phỏng nắng, cực kì đau rát. - Gió và cát ở sa mạc cũng có thể làm bỏng da, môi nứt nẻ. Mắt cũng có thể bị viêm giác mạc do bụi cát và nóng. - Bão cát sa mạc thì nhiều người đã biết đến độ khủng khiếp của nó. Nhưng bạn có biết gió xoáy mang theo các hạt cát có thể cắt làm xây xát phần da không được bảo vệ. Và để nó lọt vào mắt hay mũi thì rất thảm họa. Chưa kể bão cát có thể vùi lấp bạn một cách nhanh chóng. Đối phó với nó như thế nào tôi sẽ nói thêm ở phần sau. - Lốc xoáy: hoàn toàn khác với bão cát. Nó được hình thành do các luồng không khí đối lưu chênh lệch nhiệt độ. Đôi khi nó vô hình nhưng có thể lôi bạn lên khỏi mặt đất vài chục mét trước khi quẳng ra xa vài trăm mét khỏi vị trí của nó. Trường hợp gặp lốc xoáy ở sa mạc thì hiếm hơn nhưng không phải không có. - Cát lún: Khá giống trong phim ảnh mà bạn đã chứng kiến nên tôi không cần miêu tả thêm. Chỉ muốn nói là bạn quá đen khi lâm vào cảnh này vì nó cũng khá hiếm thấy trên sa mạc. Xử lý chúng như thế nào xin xem lại : “Kỹ thuật thoát hiểm khỏi đầm lầy” phía trên. Nước trong sa mạc: Tôi muốn nói rõ kĩ năng tìm kiếm nước, lửa, thức ăn ở các vùng đất khắc nghiệt vào một bài riêng (nó thực sự dài và khá phức tạp ) nên ở đây tôi sẽ nói sơ qua một số phương thức tìm nước chỉ ở riêng sa mạc. Dù là sa mạc thì tất cả mọi sự sống của nó đều tùy thuộc vào nước.Nó là nhu cầu số 1 và đơn giản là bạn phải có trách nhiệm tìm kiếm hay bảo quản nó nếu muốn sống. Có quá nhiều kiến thức ở đây. Một số là từ thổ dân Australia bản địa nhưng nhiều thứ mình thấy phi thực tiễn và chưa được kiểm chứng rõ ràng. Tôi xin phép đưa ra những điều căn bản nhất nhưng không phải ai cũng biết. Đầu tiên là cách sử dụng nước: - Dù là ở sa mạc nhưng chúng ta cũng phải uống trên 3 lít nước 1 ngày. - Uống nước phải uống từng ngụm nhỏ, chia ra làm nhiều lần (cái này chắc nhiều người biết tác dụng của nó rồi) - Bảo quản trong bình, can riêng biệt nơi thoáng mát. Tránh nhầm lẫn các loại chất lỏng. - Mang đủ nước cho các đoạn lộ trình từ điểm này sang điểm khác. - Có dấu hiệu hết nước dự trữ thì phải đi tìm ngay. Kiếm được nước không phải là quá trình một sớm một chiều. Tìm nước trong sa mạc: Bạn hết sạch nước dự trữ và phải lang thang trong sa mạc khô cằn để tìm nước. Đây là một quá trình gian khổ nhưng thực sự thì cũng khá thú vị. Trong sa mạc tồn tại những ốc đảo, giếng nước hay thậm chí là sông suối. Nếu bạn bắt gặp chúng còn đang đầy tràn nước thì quả thật bạn đã trúng xổ số. Chẳng còn gì để nói thêm. Ngoài ra bạn có thể tìm thấy nước thậm chí là tạo ra nước bằng một số phương pháp sau: - Một số cây cỏ báo hiệu có sự xuất hiện của nước trong vùng nó mọc. Cây cỏ mặn, cây chà là, cây bông và cây liễu đều cho ta thấy là quanh nó (dưới độ sâu từ 2-3 mét) có nguồn nước. Cây chà là báo hiệu khu vực có nước. - Những lòng sông, rạch tuy đã cạn khô nhưng khả năng có nước phía dưới rất lớn. Hãy bỏ công đào xuống khoảng 1-2 mét, có lẽ bạn sẽ không phải thất vọng. - Khu vực có nhiều dấu chân thú. Đi theo những dấu chân đó, sẽ có nước. - Bạn gặp 1 con rùa trong sa mạc. Chắc chắn 100% cách đó không xa có nước, rất nhiều là đằng khác. - Xương rồng sống không phụ thuộc vào nước, đừng cố công đào bới xung quanh nó nhưng bản thân cây xương rồng lại rất mọng nước. Phần lõi của cây xương rồng hoàn toàn ăn được và mùi vị của nó không đến mức quá khó ăn. Đi theo dấu chân thú hoang cũng dễ tìm được đến khu vực có nước. - Tự tạo ra nước bằng phương pháp chưng cất. Đây là phương án cuối cùng, không đến mức khó khăn nhưng cũng có thể tạo cho mình 1 nguồn cung cấp nước nho nhỏ từ bùn đất, thân cây cỏ, lá xanh…Như đã nói ở phía trên, bạn đọc nào quan tâm tôi xin phép đưa ra bài viết chi tiết hơn vào những kì sau. Di chuyển và sinh hoạt trên sa mạc: Để sinh tồn trong sa mạc, bạn cần phải nắm vững những thứ gọi là “chìa khóa của sự sống”. Nó khá đơn giản, bao gồm cả những thứ bạn đã biết và chưa biết: -Nước, vẫn là nước. Đó là một trong những chìa khóa quan trọng nhất của sự sống. Hãy vứt lại hòm vàng bạn vừa tìm thấy trong kho báu của Xin-bát và mang theo nhiều nước nhất có thể. -Chỉ di chuyển vào lúc sáng sớm và chiều tối. Đừng làm tương tự như trong phim, các nhân vật luôn di chuyển vô tội vạ vào cả những lúc nắng nóng nhất. Lúc đó hãy tìm lấy một chỗ để trú ẩn giữ sức cho cuộc hành trình vào buổi tối. Bạn sẽ tốn ít năng lượng và nước hơn nhiều. - Cố gắng tìm thấy một “con đường mòn sa mạc” nơi có người hay đi qua. Những nơi này thường có dấu vết con người hay đi qua như rác, vết chân gia súc, vết bánh xe. Đây là cách dễ dàng nhất để cứu lấy bản thân bạn. - Sử dụng con đường đi nào ít tốn sức nhất (không cần nhanh nhất) không nên trèo qua các gò cát, đụn cát cao nếu ko muốn bị chôn vùi. - Chú ý những hố cát, vùng cát trôi và cát lún. - Cố gắng tìm được nơi có thể cung cấp nước - Chú ý trên sa mạc có rất nhiều hồ tạm chứa nhiều nước muối, nước muối cũng là nước (nếu biết cách tận dụng). - Thiếu thực phẩm thì phải săn bắn. Thực sự thì hệ sinh thái động thực vật ở sa mạc cũng khá là phong phú. Nên săn bắn vào buổi đêm vì lúc đó vừa ít tốn sức mà cũng vì đêm chúng mới xuất hiện. Chiều tối là thời điểm tốt nhất để bắt đầu chuyến du hành qua sa mạc. - Nhận thấy có dấu hiệu của một cơn bão cát, ngay lập tức dừng mọi công việc đang làm lại và tìm kiếm chỗ trú ẩn. Có thể là sau đụn cát hoặc tảng đá. Tự bảo vệ lấy mình vì trong trường hợp này muốn chiếu cố đến người khác cũng là một điều rất khó khăn. Nếu đông người thì hãy buộc mọi người lại với nhau bằng một sợi dây. - Tuyệt đối không di chuyển trong bão cát. Sau bão cát thì địa hình xung quanh bạn gần như thay đổi hoàn toàn. Bạn sẽ hoang mang do mất phương hướng. Có một cái mẹo ở đây là xếp những tảng đá nhỏ dọc theo hướng mà bạn muốn xác định. Sau bão cát bạn vẫn có thể xác định lại phương hướng đang di chuyển. - Trong không gian mênh mông của sa mạc. Mọi sự ước lượng về khoảng cách đều là sai lầm. Không ngạc nhiên khi bạn thấy 1 cái cây mà đi mãi không gặp nó. Động vật trong sa mạc: Tuy hiếm hoi nhưng cũng không phải là ít. Chúng đã tự thích nghi với môi trường sa mạc nên chúng khá tinh quái và cẩn trọng.Chúng thường hoạt động về đêm để tránh cái nóng gay gắt ban ngày. Các loài động vật trong sa mạc chủ yếu là : - Các loài thú : Báo núi, dê núi, cáo sa mạc, sóc đất, chuột túi (?),dơi... Cáo sa mạc - loài vật rất nhanh nhẹn và cẩn thận trên vùng đất khô cằn này. - Các loài côn trùng: Nhện, rết, đa túc (có họ hàng với rết), bọ cạp. Một đặc điểm “thú vị” của loài này là hay chui vào giày dép, chăn chiếu của ta. Bị chúng đốt cũng không phải là chuyện đơn giản đâu. Cho nên ta cần phải kiểm tra kĩ chăn màn đặc biệt là giày. Các loại rết hay bọ cạp rất thích coi chiếc giày của con người là tổ của mình, đây là điều rất thường hay gặp ở sa mạc. Xỏ chân vào giày thì phải chú ý nếu không muốn nằm lại sa mạc vài ngày do chân bị sưng vù. - Các loài chim: Sẻ sa mạc, kền kền, chim tước xương rồng, gà lôi sa mạc… - Các loài bò sát: Rùa sa mạc, các loại thằn lằn, các loại rắn . Các loại bò sát ở sa mạc chiếm thành phần đông đảo và hầu như là có thể ăn được (kể cả những loài có độc). Chúng đều là thức ăn cả đấy nhưng bạn có đủ trình độ để biến nó thành đồ ăn của mình hay không thì lại là chuyện khác. Tôi không có tham vọng tóm tắt tất cả nghệ thuật săn bắn trong tài liệu viết tay của Ben vào một bài viết, tôi cũng không hi vọng đào tạo được các bạn thành những thợ săn chuyên nghiệp. Nhưng biết đâu có lúc bạn lại thấy những thứ kiến thức thiếu thực tế mà tôi đề cập ra ở đây lại là rất cần thiết và nó sẽ cứu sống bạn. Nếu thực sự quan tâm bạn có thể đón đọc chuyên mục “Thực phẩm - Săn bắn - Đánh bắt” tôi sẽ viết sau đây ít lâu. Ở đây tôi xin nói sơ qua cách thức săn bắn ở sa mạc nói riêng. Nghệ thuật săn bắn vào ban đêm cũng như ban ngày gồm có 4 bước chính: - Phán đoán. - Phát hiện. - Tiếp cận. - Hạ gục. Ngoài ra chế tạo dụng cụ săn bắn thô sơ, dùng các loại bẫy hay sử dụng chất độc trong săn bắn cũng là điều mà các bộ lạc thổ dân trên sa mạc hay dùng. Tôi xin phép được đề cập đến vấn đề này rõ hơn trong chuyên mục “Thực phẩm - Săn bắn - Đánh bắt” của những kì sau. Tổng kết: Bạn thấy không, ở những nơi khác nhau, vùng miền khác nhau việc sinh hoạt hay thậm chí là những tiểu tiết đơn giản như ăn uống, nghỉ ngơi cũng hoàn toàn khác nhau. Đó đều là những bài toán nan giải mà bạn phải nhanh chóng tìm ra đáp án đến muốn tồn tại. Chúng ta may mắn là có một cuộc sống khá thanh bình nên đã vô tình quên đi những kiến thức nguyên thủy quý báu. Giới trẻ ngày nay cũng thế: 3 tuổi đã biết chơi ipad, 4 tuổi đã học ngoại ngữ và không hề biết đến những sinh hoạt ngoại khóa, những trò chơi dân gian. Đứa cháu 6 tuổi của mình thậm chí không thể tượng được trò chơi chuyền ngày xưa nó như thế nào. Và chúng thực sự quá mong manh khi phải rời xa môi trường sống quen thuộc hàng ngày. Chúng sẽ ra sao khi đối mặt với những biến cố bất ngờ? Dòng chảy của thời gian vẫn cứ tiếp tục trôi. Chúng ta đang được dẫn đến một tương lai hiện đại và cuộc sống thoải mái hơn rất nhiều. Có thể những kiến thức bên trên bạn sẽ không có cơ hội nào để sử dụng nhưng tôi khẳng định một điều là nó sẽ làm bạn lanh lợi và tháo vát hơn trong cả cuộc sống hiện đại. Đây chính là mối liên hệ mà trung tâm nghiên cứu và thực hành sinh tồn (CEPS) đặt tại Pornichet, Pháp đã nghiên cứu và khẳng định. Kỳ sau tôi xin bàn về phương thức sinh tồn khi trôi dạt trên biển và lạc vào những vùng đất băng giá không sự sống. Trôi dạt trên biển thực tế với phim ảnh khác nhau như thế nào? Một giấc ngủ không đúng cách nơi băng giá sẽ là một giấc ngủ ngàn thu. Bạn biết gì về điều này?
[Kỹ năng sinh tồn] Phần 3: Đương đầu với biển cả Ở kỳ trước các bạn đã được tìm hiểu những kinh nghiệm khi phải đi trong đầm lầy và sa mạc, cả 2 đều có thể dẫn tới những cái chết khó ngờ tới. Còn ở kỳ này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về cách để sống sót khi bị mắc kẹt giữa biển cả mênh mông. Trôi dạt trên đại dương Cha tôi vốn là một hải quân, ông đã trốn nhà đi bộ đội từ năm 17 tuổi. Hồi còn chiến tranh ông đã đi khắp nơi, Lào,Campuchia, Thái Lan, Băng La Đét, đến tận Srilanka, tàu của ông cũng thực hiện nhiều nhiệm vụ khác nhau. Chiến tranh tạm kết thúc ông còn tiếp tục tham gia những trận đánh chống nạn diệt chủng Pôn Pốt ở Campuchia gần 3 năm. Tôi có đề cập đến ông bởi kinh nghiệm đi biển của ông cực kì phong phú, cũng đôi ba lần đắm tàu. Những kiến thức thực tế về đại dương ở dưới đây chủ yếu là lấy từ ông và Ben người anh rể mà tôi có nhắc đến nhiều ở phần trước. Đôi lúc 2 bên có những bất đồng và tôi sẽ để nó là đề tài cho các bạn bàn luận. Ngày nay thì tàu biển là một phương tiện di chuyển khá an toàn. Gió bão hay sóng to, thậm chí đụng phải đá ngầm, băng trôi cũng không phải là vấn đề to tát lắm. Tuy nhiên hiểm họa trên biển cũng không ít hơn trên đất liền là bao: gió bão, hỏng hóc, đi phải vùng chiến sự, trúng thủy lôi, cướp biển … Những thứ trên một khi đã xảy ra thì rất nguy hiểm, nguy cơ đắm tàu là cực kì cao. Khoan hãy nói đến việc lênh đênh trên biển. Hãy tự cứu lấy mình khi tàu bị đắm đã. Và bạn sẽ làm thế nào? 1.Đắm tàu Tàu titanic đang dần chìm xuống đáy đại dương lạnh ngắt, vì đây là một con tàu siêu lớn nên thời gian chìm rất chậm. Thuyền trưởng là một người đàn ông ga lăng, ông ra lệnh bắn tất cả những kẻ nào là nam giới mà không nhường xuồng cứu hộ cho phụ nữ và trẻ em. Đại sảnh của thuyền thì đang khá ấm áp và sáng sủa, Jack đành phải vào đó ngồi chờ và để mặc số phận của mình cho may rủi quyết định. Bạn hãy yên tâm rằng có thể Jack vừa có một quyết định đúng đắn. Ben nói với tôi phim Titanic ẩn chứa rất nhiều điều phi lý không đúng với thực tế. Đầu tiên là trong phim có nói đến những con thuyền cứu hộ bằng gỗ mỏng manh đó chứa 40-50 người ( quá rất nhiều so với quy định) , chở quá quy định thì không sao nhưng vấn đề ở đây chính là hành khách đã đứng sẵn trong khoang thuyền và thuyền được thả từ trên cao xuống. Ben nói chẳng cần phải tính toán trọng lượng số người ở đó. Đảm bảo nếu không phải ở phim trường thì những con xuồng cứu hộ bằng gỗ đó sẽ gẫy làm đôi cùng lượng người đó ngay khi vừa được thả xuống mặt biển. Thực tế thì Jack có thể đã chết sớm hơn nếu ở trong cùng một con thuyền với Rose. Trong phim thì mình thấy họ thả xuống biển ùm ùm như thế còn không rõ thực tế nó diễn ra như thế nào. Ở đây ta rút ra được một bài học khi sử dụng xuồng cứu hộ: Thả xuồng xuống từ từ, bỏ vào đó một ít đồ đạc, trang thiết bị cho đằm. Khi thuyền đã chạm mặt nước thì từng người một mới xuống. Nếu xuống một lúc nhiều người quá rất dễ cái kiểu người nọ làm mất thăng bằng người kia, bấu víu vào nhau dẫn đến thuyền bị lật ngang. - Nếu sử dụng thuyền cao su thì an toàn hơn nhưng phải chú ý ném xuống nước thì phải có dây chằng hay cố định lại với mình. Đừng có cái kiểu lẳng xuống là lẳng đi luôn vì thuyền cao su rất nhẹ, vài con sóng là có thể đem nó ra xa mãi mãi :) - Không được chen lấn xô đẩy dẫn đến lật xuồng. Xuồng cao su thì không sao chứ thuyền gỗ như trong titanic thì việc chen lấn xô đẩy dễ dồn người sang một trong 2 mạn thuyền. Thuyền có hình dáng như thế này rất dễ bị lật úp từ 2 bên nếu bị mất cân bằng. - Bắt chước hành khách trong Titanic, bơi xuồng ra xa nơi tàu đắm ngay lập tức để tránh bị hút xuống xoáy nước do tàu lớn chìm tạo ra. Sau đó hãy quanh quẩn ở khu vực bị đắm ( Trường hợp bạn đi trên tàu khách lớn thì chắc chắn sẽ có tàu cứu hộ đến cứu ) - Nếu có nhiều xuồng cứu hộ thì liên kết lại với nhau bằng dây, máy bay cứu hộ vừa dễ nhận ra lại vừa chắc chắn hơn khi phải đối đầu với những con sóng lớn. Nếu thấy bóng dáng của máy bay hay tàu khác thì cầu cứu bằng gương hay khói, pháo sáng, áo quần hay bất cứ thứ gì có màu sắc nổi bật ( Xem thêm ở những kì sau : Cầu cứu – Cấp cứu ) - Cố gắng mang theo đủ thức ăn nước uống cho vài ngày. Nếu có thể thì hãy mang theo : Dây chắc ( cực kì cần thiết) , đèn pin, gương, pháo sáng ( để báo hiệu) , dao và cuối cùng là mái chèo. Mấy thứ này cũng không nhiều nhặn gì và chúng khá là dễ kiếm . - Tránh xa những vết dầu loang từ tàu, dù là ở trên biển thì những đám cháy từ dầu loang vẫn lan rất nhanh. - Điều cuối cùng là đoàn kết, an ủi động viên, giúp đỡ lẫn nhau cùng qua cơn hoạn nạn. Đưa xuồng cứu hộ ra xa và ổn định vị trí tránh bị lật úp khi có sóng to. Quay trở lại chàng trai Jack của chúng ta đang ở trên boong tàu Titanic. Không có bất kì chỗ nào cho anh trong các con xuồng cứu hộ, tàu đang nghiêng đi với một góc độ kinh khủng và sắp chìm xuống làn nước lạnh như băng. Tôi hỏi nếu Ben là Jack thì anh sẽ làm gì. Anh ấy trả lời : - Tàu bắt đầu nghiêng, rung lắc, đổ vỡ mạnh. Cẩn thận từng bước chân để không làm mình bị thương. - Sau đó là tìm cách phát tín hiệu cầu cứu bằng bất kì phương tiện gì. Điện thoại di động, máy phát tín hiệu vô tuyến ( mã morse SOS) hầu như trên thuyền nào cũng có cái này, nó rất đa tác dụng. - Sử dụng tất cả các máy bơm nước để bơm nước ra ngoài. Nhiều con tàu tuy bị nước tràn vào nhưng khoảng thủng nhỏ , lượng nước bơm ra cũng tương đương lượng nước tràn vào nên vẫn có thể chạy tốt rất nhiều hải lý cho đến khi máy bơm ngừng hoạt động. - Cố gắng xác định một hải đảo, đất liền gần nhất và chạy đến hướng đó gần nhất có thể ( cái này thì tùy thuộc vào kinh nghiệm, tôi xin nêu ra vài cách tìm hướng của hải đảo, đất liền mà không thể nhìn thấy được bằng mắt thường ở ngay sau đây. Cách mà cả bố tôi lẫn Ben đều cho là đúng ) - Những thuyền lớn thì thời gian chìm xuống sau tai nạn là khá chậm. Có thể là cả giờ đồng hồ.Trong thời gian đó hãy chuẩn bị cho mình tất cả những gì có thể trước khi rơi xuống dòng nước lạnh giá đó. Ít nhất cũng phải kiếm được cho mình một cái áo phao, phao bơi, ván gỗ,thùng, can nhựa (không chứa nước), túi lilon (kiểu gì chẳng kiếm được vài cái). Có thể thổi phồng nhiều túi lilon nhỏ buộc lại với nhau thành 1 phao nổi khá tốt. Khuyết điểm của loại này là sức bền không cao, nhảy từ trên cao xuống thì phải bảo vệ nó cẩn thận đừng để nó xịt, nổ. - Đến đây thì Ben nói là sẽ quyết định xuống nước nếu không muốn xuống luôn lòng đại dương cùng với con tàu. 2. Xuống nước - Vẫn là Titanic, nước thì lạnh như băng ở 0 độ C, đông cứng ý chí sinh tồn của bất kì nạn nhân xấu số nào rơi xuống đó. Điều cần làm trước khi nhảy xuống nước là hãy mặc thật nhiều quần áo nhất có thể. Dù sao thì nó cũng tránh được cho ta sự mất nhiệt đáng kể đấy. Giày, tất, mũ và quan trọng là phải có phao cứu sinh. Mặc nhiều đồ như thế khiến ta chuyển động khó khăn nhưng đã có phao bơi nên ta cũng không mất quá nhiều sức để nổi. Còn nếu không kiếm được phao bơi hay miếng ván nào trợ sức thì thôi tôi không muốn nói đến kết quả nữa . - Phao cứu sinh có nhiều loại. Có loại phải thổi bằng hơi, có loại sử dụng khí nén ( giật dây 1 cái là tự phồng lên ấy ) ,có loại làm bằng vật liệu nổi. Nói chung là nó đều không khó sử dụng. Bạn chẳng cần đọc kĩ hướng dẫn sử dụng ở mặt sau đâu. :) - Nhảy xuống nước theo phương thẳng đứng, bịt mũi cũng được nhưng phải ôm phao thật chắc trước ngực, rơi xuống nước thì đè lên phao. Cái kiểu nhảy chúc đầu xuống nước là của vận động viên, khá hay nhưng không dành cho bạn. - Chọn hướng gió để nhảy : Hãy chú ý vì việc này cực kì nguy hiểm.Ben kể cho tôi nghe một trường hơp : có 1 người nhảy từ tàu xuống biển trong khi tàu đang thả neo. Để làm gì thì không biết nhưng đây là một thủy thủ khá kinh nghiệm. Lần đó anh ấy đã mắc phải cái lỗi sơ đẳng là nhảy xuống biển ngược chiều gió. Cơn gió mạnh hôm đó đã thổi anh ngược về phía tàu, đập vào mạn tàu và rơi xuống ngay phía trước chân vịt. Sau cùng là anh ấy bị cái chân vịt cuốn vào và bị nó xé ra làm đôi. Hãy chú ý rằng những chiếc tàu lớn sau khi vừa thả neo thì chân vịt vẫn quay chầm chậm. Với những cái chân vịt khổng lồ sắc và cực mạnh,thân thể của bạn không là gì với nó cả. Cá mập, cá voi vẫn thường xuyên bị mất 1 mảng lớn thân thể khi bị nó phạt qua. - Cũng như trên, chọn xuôi chiều gió để nhảy trong trường hợp gió mạnh (gió biển thì không có chuyện nhẹ đâu) nếu bạn bị gió thổi vào sát mạn tàu quá bạn sẽ bị hút xuống ngay lập tức theo xoáy nước của tàu đang chìm tạo ra mặc cho việc bạn đang mặc áo phao hay không, chuyện này dễ tưởng tượng thôi. - Bơi ra xa nhưng phải quanh quẩn khu vực tàu chìm để tiện cứu hộ, cố gắng tìm kiếm xung quanh thứ gì có thể tận dụng được (lương thực, nước uống. phao … ) có thể là một tấm ván đủ to để bạn nằm lên giống trong titanic thì rất tốt. - Nếu quanh đó có xuồng cứu hộ thì bơi lại gần để dc hỗ trợ. Dù không được lên thì ta cũng có thể bám nhẹ vào đó và tiết kiệm được rất nhiều năng lượng để di chuyển. - Tránh xa khu vực dầu tràn trên mặt biển (nếu có ). Rất dễ xảy ra hỏa hoạn, chết cháy cũng chẳng dễ chịu gì. - Điều quan trọng nữa là phải biết đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau ( tôi thấy trong sổ tay của Ben hình như mục nào cũng có cái dòng này :) ) Sau khi đã xuống nước, dù có trong phim Titanic hay không thì nước biển cũng rất lạnh. Hiện tượng mất nhiệt sẽ ngay lập tức xảy ra. Mùa hè nước biển ấm áp nhất thì cũng tầm 20 độ C. Ngâm loại nước này liên tục trong 8 giờ bạn sẽ bất tỉnh và mất dần tri giác. Nếu nước giảm đi 5 độ bạn sẽ mất đi tiếp 1/2 khoảng thời gian đó. Tức là còn 4 giờ, tương tự với các mốc còn lại. Việc mặc nhiều quần áo, giày, mũ nón sẽ làm tăng những con số tử thần này lên. Nếu có phao bơi thì ôm thật chặt lấy và cuộn tròn thân thể lại hết mức có thể để giảm thiểu phần thân thể tiếp xúc với nước. Nếu là một nhóm người thì có thể ôm chặt lấy nhau, cách này giữ nhiệt rất tốt và rất hay được làm. Trên đây là những kiến thức quan trọng mình đã tính toán, tổng hợp chi tiết hết mức tất cả những trường hợp có thể xảy ra. Mình nghĩ không còn sơ hở nào có thể khai thác được nữa ,có thể các bạn sẽ may mắn hơn khi không phải áp dụng tất cả những điều ở trên. Tuy nhiên trường hợp xấu nhất xảy ra khi bạn đã đợi rất lâu mà không có ai đến cứu hoặc không có ai biết mà đến cứu thì những kiến thức và kinh nghiệm ở trên sẽ là cứu cánh cho bạn khiến bạn tự tin hơn mà thực hiện bước tiếp theo, một nước đi liều lĩnh đầy chông gai : tự bơi vào bờ . “ Người đàn ông chân chính là người không chịu từ bỏ cho đến giây phút cuối cùng.” - Ben Mackie 3. Bơi vào bờ Thật lòng mà nói, biển cả mênh mông không phải là cái hồ gần nhà bạn. Bơi vào bờ thì cũng chỉ là một ý tưởng ngớ ngẩn. Nhưng bạn không còn lựa chọn nào khác. Thực chất bạn cũng nên xác định tư tưởng rằng tình thế đã bi đát lắm rồi khi bạn không có nổi 1 cái bè, không lương thực, không nước ngọt, bị mất nhiệt, mất nước, kiệt sức dần trong làn nước lạnh giá và quan trọng nhất : không ai cứu bạn cả … chết trong chưa đầy 1 ngày là điều sẽ xảy ra với bất kì ai. Còn nhắc đến lũ sinh vật biển ăn thịt như cá mập thì xa vời quá. Nếu ai ngại mệt thì có thể buông tay để có một cái chết đỡ nhọc nhằn. Jack cuối cùng cũng thì đã chết. Còn ai là mẫu “ người đàn ông chân chính” của Ben thì có thể đọc tiếp những dòng dưới đây :) - Hải lưu – sông trên biển ( các bạn có thể tra google để biết thêm đặc tính của nó ): nó có rất nhiều trên biển nhưng với sự rộng lớn của đại dương thì gặp được nó cũng là điều rất khó khăn. Nếu thực sự bạn may mắn gặp được nó hãy lập tức nương theo dòng chảy của nó. Cũng dễ đến được hải đảo hay đất liền. Bất kì dòng hải lưu nào cũng đi qua 1 hoặc nhiều lần những nơi như thế. Tuy đây là phương án của số phận nhưng cũng là một trong những chiếc chìa khóa cho sự sống của bạn. Nương theo dòng hải lưu cũng ít tốn sức hơn rất nhiều. Một số dòng hải lưu có nhiệt độ khá cao. - Sự giao nhau của các dòng hải lưu khiến cho màu sắc biển thay đổi: Có thể dễ dàng nhận ra dòng hải lưu hơn bằng cách quan sát màu nước biển. Thực sự thì ở trên biển nhận ra được dòng hải lưu bằng mắt thường cũng khá khó khăn ngay cả khi bạn ở trên tàu. - Tận dụng hướng gió để bơi: Không hi vọng nó thổi mình vào đất liền nhưng tiết kiệm được năng lượng. Chú ý là hải lưu thì thôi gió mà gió thì thôi hải lưu. Điều này chắc cũng chẳng cần phải nhắc vì bạn sẽ sớm nhận ra chúng vốn không đồng hành với nhau. - Nhìn mây tìm đất liền: Tỉnh táo nhìn tất cả những đám mây xung quanh bạn. Chú ý tất cả những gì có thể nhìn thấy. Các đám mây thường bị gió thổi trôi đi với tốc độ giống nhau rất dễ nhận ra. Nhưng bỗng nhiên bạn nhìn thấy một đám mây đứng yên ở 1 vị trí trong khi những đám mây khác đang chuyển động thì hãy nhằm hướng đó bơi tới. Đó chính là hải đảo. Điều này được giải thích như sau : gió mang hơi nước và mây thổi liên tục trên biển. Khi gặp hải đảo là phần nhô cao hơn mặt nước biển, thậm chí là cao hơn nữa nếu hải đảo có núi non (rất thường gặp ) thì dòng hơi nước ẩm này bị cản lại và bốc lên trên cao. Lên cao chúng gặp khí lạnh và ngưng tụ lại thành mây, gió ẩm liên tục thổi đến và bị cản lại. Lại liên tục cung cấp hơi nước lên trên, tiếp tục gặp lạnh và ngưng tụ lại khiến cho đám mây phía trên hải đảo ngày một dày đặc hơn. Chúng sẽ đứng yên và tồn tại như thế hàng năm trời nếu gió vẫn thổi và cung cấp hơi nước liên tục. Những đám mây trên đảo này thường cao hơn các đám mây khác nhưng đây là điều không có giá trị lợi dụng khi ta nhìn từ dưới lên. - Tìm đất liền bằng chim biển: Ben có nuôi một con nhạn trắng châu Úc. Bạn nào đã đến Úc rồi thì chắc cũng biết giống nhạn này rất thân thiện và không sợ người, nó sẵn sàng đậu trên tay người mà ăn thức ăn trên đó. Điều quan trọng là nó có thể xác định được hướng của đất liền khi ở trên biển. Trên tàu của bạn có 1 con nhạn, khi mất phương hướng, bạn thả chim ra và để nó bay đi. Nếu thấy đất liền nó sẽ bay thẳng về phía đó, nếu không thấy nó sẽ bay đi một lúc và buộc lòng bay trở lại tàu. Con nhạn của Ben thì vô dụng rồi bởi nó dạn người quá, thả ra là nó bay về luôn và Ben cũng chưa cần phải định hướng bởi cái cách nguyên thủy như thế bao giờ. Điều tôi muốn nói ở đây là hầu hết tất cả các loài chim trên biển đều có thể xác định chính xác hướng của đất liền. Chim báo bão (Albatross) có thể gặp ở cách xa đất liền tới 160km, các loại chim khác như hải âu, nhạn trắng từ 60 - 100km, chim cốc biển trong khoảng 40km và bồ câu biển từ 10km đổ lại, lúc này thì đã có thể nhìn thấy bờ bằng mắt thường. Nếu bạn đang trôi dạt trên biển mà gặp một chú chim biển thì hướng bay của nó là hướng đất liền. Chỉ là không xác định được nó đang “bay ra” hay “bay vào” thôi. Nếu trời gần tối thì hướng mà nó bay tới chính là đất liền. - Bạn may mắn gặp được những dấu hiệu của đất liền, hãy sử dụng tất cả sức lực còn lại của mình để di chuyển đến đó. Chú ý một điều là bơi trên biển không dễ như bơi ở sông hồ, vài con sóng có thể làm mọi nỗ lực tiến tới của bạn thành công cốc. - Bơi sau lưng và bám sát những ngọn sóng, đây là cách bơi đỡ tốn sức nhất. - Nếu sóng từ ngoài đánh về phía bạn dù ở đằng trước hay đằng sau. Hãy lặn một hơi tạm thời chìm xuống để nó đi qua rồi mới trồi lên bơi tiếp, bạn sẽ không bị nó tác động. - Cá mập tấn công: Nếu bạn bị thương và chảy máu thì rất dễ kéo loài cá sát thủ này đến. Chúng ngửi thấy mùi máu và ngay lập tức bị kích động. Đấy là lý do mà tôi khuyên các bạn giữ cho mình lành lặn khi tàu đang hỗn loạn. Tuy nhiên Ben nói với tôi loài cá này cũng có những điểm nhạy cảm mà khi ta tấn công vào đó khiến chúng sợ hãi và bỏ chạy. Đó chính là hai mắt, hai bên mang và hai lỗ mũi. Tấn công vào đó bằng ngón tay, bàn tay của bạn (không nên dùng dao hay các đồ vật sắc nhọn làm nó chảy máu, điều đó chỉ làm nó hăng tiết hơn thôi). Hi vọng là nó thấy bạn là đối thủ đáng gờm và bỏ đi. Bình thường thì chúng rất hiền và không hề tấn công con người nếu không quá đói hoặc nhầm tưởng con người với một chú hải cẩu. Hàng năm số người chết bởi sét đánh còn nhiều hơn là bởi cá mập tấn công. Bạn thấy không, hoàn toàn có những cơ sở hết sức vững chãi cho việc tin tưởng: bạn có thể bơi được vào bờ khi bỗng nhiên phải đầm mình trong làn nước đại dương lạnh giá. Khả năng quan sát, óc tưởng tượng và những kinh nghiệm quý báu sẽ là vũ khí lợi hại của bạn trong công cuộc đấu tranh giành lại sự sống này. 4. Trôi dạt với bè cứu hộ Tàu của bạn bị đắm và bạn buộc phải xuống xuồng cứu hộ hoặc vì một lý do quái quỷ nào đó mà bỗng nhiên bạn phải lang thang trên biển với một chiếc bè thô sơ. Có vài quy tắc dành cho bạn trước khi khởi hành đây: - Giữ cho mình được khô ráo, dù trên bè thì cũng phải ngăn cản sự mất nhiệt (vào ban đêm) để giữ năng lượng. - Ban ngày thì không như thế. Nắng trên biển rất gay gắt và mạnh không kém ở sa mạc, tận dụng bóng mát từ cánh buồm hoặc đơn giản chỉ là mặc áo quần che kín cơ thể. Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng để tránh việc đổ mồ hôi, mất nước. - Nếu mang theo lương thực, nước uống thì phải cất giữ cẩn thận nơi thoáng mát và an toàn. - Hạn chế ăn uống liên tục, phân bố lương thực hợp lý. Hạn chế ăn trong 24 giờ đầu vì bạn sẽ bị kích thích khẩu vị,bạn vẫn còn đang quen với cái thực đơn đầy đủ hàng ngày nên sẽ phân bố và ăn theo cái thực đơn đó. Số lượng lương thực ít ỏi mang theo sẽ mau chóng cạn kiệt và bẻ gẫy luôn ý chí của bạn. - Tránh hoạt động liên tục và nặng nhọc (chèo xuồng liên tục chẳng hạn). Bạn cần phải giữ gìn sức lực cho cả một quá trình lâu dài. - Nếu gặp trời mưa thì tìm cách hứng, đựng và dự trữ nước mưa nhiều nhất có thể. Mưa trên biển cũng không hề hiếm. Mưu sinh trên bè cứu hộ Nói ngắn gọn là cho dù còn hay hết lương thực,thực phẩm. Việc tìm kiếm và dự trữ nó không bao giờ là thừa thãi cả. Đánh bắt cá, chim biển, tìm rong tảo là những lựa chọn tốt nhất cho bạn vào thời điểm đó. Các bạn cũng cần phải biết một số phương thức đánh bắt và bẫy cá, chim biển đơn giản như sau: - Dùng lao, móc, dao,gậy, mái chèo hoặc bất kì thứ gì bạn tạo ra để đâm, đập, chém tất cả những con cá hay bất kì sinh vật biển nào lảng vảng quanh bè. Cá ở biển chúng cực kì thiếu thận trọng. Đây không phải là điều khó khăn đâu, người ta vẫn làm như vậy đó thôi. - Câu cá: Chế tạo lưỡi câu từ kim loại, gỗ,nhựa, xương cá (đặc biệt là xương cá có một số bộ phận có hình dáng rất giống lưỡi câu, chỉ cần chế tác một chút là dùng được. Nếu bắt được cá thì ruột cá giữ lại làm mồi và xương cá giữ lại làm lưỡi câu hoặc bẫy) hay bất kì thứ gì bạn có trong tay. Có lưỡi câu rồi thì dùng một ít lương thực của mình làm mồi, thịt cá hay ruột cá làm mồi cũng rất tốt. Dây câu bện từ chỉ của áo quần, buồm hoặc mang theo được sợi dây nào thì càng tốt. Tổ tiên ta ngày xưa câu cá bằng thứ này chứ không phải lưỡi câu bằng kim loại. Khá nhiều mẫu mã chủng loại cho bạn lựa chọn.- Bắt cá bằng thòng lọng: Khá ngạc nhiên khi đây là công cụ bắt cá lớn khá phổ biến ở các nước phương tây. Nó gồm một que dài cố định 2 đầu bằng 2 cái khoen chắc chắn. Dây được xỏ qua 2 chiếc khoen này để khi ta rút một đầu thì đầu kia lập tức thắt lại. Không nhất thiết là ở dạng ống như hình dưới. Tạo ra nó thì cũng không đến mức quá khó khăn. Dùng nó bạn có thể ở trên bè mà vẫn có thể bắt được cá bơi bên dưới bè. Điều khiển gậy khéo léo luồn qua thân 1 con cá và lập tức rút mạnh đầu dây bên kia.Làm nhẹ nhàng thì những con cá (có thể là rùa, tôm lớn. mực …thậm chí là chim biển) không tỏ ra khó chịu đâu. Chúng rất thiếu thận trọng và dễ bắt hơn cá nước ngọt nhiều. Với chiếc thòng lọng “pro” như thế này thì không chỉ bắt cá mà bạn có thể làm được rất nhiều việc với nó.- Câu chim biển : tương tự như câu cá. Chỉ là thay vì thả lưỡi câu đã móc mồi xuống nước thì nó được bỏ lên trên một vật nổi và thả cách xa bè. Chim biển thường bổ nhào xuống đớp rất nhanh nên lập tức nuốt luôn lưỡi câu. - Bẫy bằng thòng lọng: thả xuống nước một hộp gỗ, tấm ván hay thùng gỗ có diện tích lớn một chút mà chim biển có thể đậu xuống. Trên mặt nổi của hộp bố trí thòng lọng nối đến với bạn (dây dài tầm 7 -8 m là tốt nhất). Nằm bất động rình xem có chú chim xấu số nào đậu xuống thì rút thòng lọng. Chim biển rất bạo dạn và chúng cũng rất thích những vật nổi trên biển để đáp xuống nghỉ chân. Để mồi trên đó để tăng hiệu quả cũng tốt. - Tạo ra một vài loại bẫy chim đơn giản: Chỉ với gỗ và dây , bạn có thể tạo một vài loại bẫy đơn giản, nhẹ nhàng .Bỏ lên thùng gỗ, hộp gỗ thả ra đằng sau bè của mình , cố định lại và chờ nó tự sập. Mấy loại bẫy này khá yếu ớt nên ngay khi bắt được chim bạn phải thu hoạch ngay tránh chim phá hỏng bẫy. - Thanh gỗ 1 được nối với một sợi dây xỏ lỏng lẻo qua cái chốt 2 sau đó được buộc vào thanh dẻo 3 có có nhiệm vụ tạo lực bật. - Chim đậu vào thanh 1 sẽ làm chốt lung lay không giữ được thanh 1 nữa. Thanh dẻo 3 lập tức kéo thanh gỗ 1 qua chốt 2 và kéo luôn dây được bố trí phía dưới mắc vào chân chim.Nói thì khó hình dung nhưng đại khái chim sẽ bị mắc chân như hình dưới: - Rong tảo: Nguồn cung cấp vitamin A,B và chất xơ duy nhất. Ăn nhiều cá hay thịt chim sẽ phá hủy hệ tiêu hóa của bạn nhanh chóng nếu không có chất xơ và vitamin A từ rau quả. Giống như việc bạn không thể chịu được việc chỉ ăn thịt cá thay cơm và rau vậy. Kiếm được rong tảo trên biển cũng không phải là việc quá khó. Rong biển tốt cho sức khỏe và chúng có rất nhiều ở tất cả các đại dương.- Nước: một trong những yếu tố sống còn nhất. Trên biển thì những cơn mưa lớn là thường xuyên xảy ra, lúc đó hãy dự trữ nhiều nhất có thể lượng nước mưa quý báu ấy. Trong trường hợp bạn không gặp bất kì cơn mưa nào thì hãy uống nước ép từ cá, cơ thể con người 70% là nước thì cá cũng chứa một lượng nước tương tự. Nó có vị tanh nhưng ít nhất thì không hề mặn, cũng không khó uống như máu động vật. Nhiều nghiên cứu cho thấy uống nước biển sẽ làm bạn mất nước hơn và chết khát còn sớm hơn. Nhưng Ben nói nếu uống nước biển một lượng nhỏ với khoảng thời gian dãn cách lớn thì cơ thể con người cũng có thể tiêu thụ hết lượng muối đó. Dù sao thì hàng ngày bạn cũng cần phải hấp thụ một lượng muối vừa đủ. Phương án uống nước biển là phương án cuối cùng và phải tuân thủ quy định: 1. Mỗi lần không được uống quá một ngụm lớn. 2. Không được uống quá 2 lần trong một ngày. Thor Heyerdahl (1914-2002) và William Willis (1897-1968) đã tuyên bố nếu trộn nước biển với nước ngọt theo tỉ lệ 6/4 thì có thể uống mà không gặp bất kì triệu chứng bệnh tật nào (ngộ độc máu, loạn nhịp tim, tràn máu…) . 2 người này đã uống liên tục như thế trong 70 ngày mà vẫn sinh hoạt bình thường. Không hề có dấu hiệu của bệnh tật. Việc này không có nghĩa là bạn có thể giống họ nhưng chuyện gì cũng nên tính toán đến khi phải lâm vào bước đường cùng. Di chuyển với với bè cứu hộ Có 3 phương pháp di chuyển chính: Chèo bằng mái chèo, dùng buồm lợi dụng sức gió và di chuyển nương theo các dòng hải lưu. Trong 3 phương pháp trên thì chèo thuyền chỉ dùng để tìm kiếm, nghiên cứu ( tìm dòng hải lưu, tìm kiếm thức ăn...) chứ không thể dùng lâu dài. Dùng buồm thì lại phải phụ thuộc vào sức gió và chiều gió. Chỉ có các dòng hải lưu là sẽ đưa ta đến nơi ta cần đến. Dù đó là đất liền hay hoang đảo thì cũng tốt hơn việc lênh đênh trên đại dương rất nhiều. Nếu bạn trôi dạt trên đại dương đã lâu mà không thể xác định được phương hướng di chuyển, việc tìm kiếm một dòng hải lưu là điều cần thiết. Ngoài ra các dòng hải lưu thường cố định và khá nổi tiếng,cùng lắm 1 năm nó chỉ thay đổi vị trí chút ít theo mùa. Nếu nắm vững được kiến thức địa lý thì chỉ cần nhận biết dòng hải lưu nào ta có thể xác định vị trí, kinh, vĩ độ của mình. Nhận biết được dòng hải lưu này sẽ đưa mình đi đến đâu để rồi vạch ra kế hoạch cụ thể. Màu sắc của nước biển: Bạn đang lang thang trên đại dương nên việc nắm bắt được tính cách của đại dương là điều rất cần thiết cho sự sinh tồn của chúng ta. Màu sắc của nước biển chính là nhân tố chính nói lên điều đó: - Nước biển thường có màu xanh (Blue) hoặc màu lục (green). Nếu nước biển màu xanh lá cây càng đậm thì nồng độ muối càng thấp, lượng sinh vật phủ du trong nước cao. Nếu có ý định uống nước biển tốt nhất uống loại nước biển này( vẫn phải nhớ uống nước biển là phương án cuối cùng, không phải cơ thể ai cũng hấp thụ được hàm lượng muối như nhau. Nếu có dấu hiệu mất nước, loạn nhịp tim thì phải dừng lại ngay .Có thể bạn đã bị ngộ độc máu do uống nước biển. - Nước biển màu xanh da trời (Blue) có nồng độ muối cao, ít sinh vật phù du và cũng trong hơn. - Vùng biển có màu xanh da trời càng nhạt thì càng hay xảy ra những cơn bão, mưa lớn. - Các vùng biển có nhiều san hô, tảo, rong thì nước biển ngả sang màu vàng. - Nước biển màu đỏ, nâu đỏ: chứa nhiều tảo rất nhỏ màu nâu đỏ. - Những dòng hải lưu cũng thường có màu sắc với vùng biển thường. Ngoài ra nhiệt độ, hàm lượng muối cũng có thể khác. - Nước biển bỗng nhiên đổi màu sậm là dấu hiệu sắp có một cơn giông hoặc bão. Việc quan sát màu nước biển này đòi hỏi bạn phải có kinh nghiệm thực tế. Lợi dụng nó như thế nào cũng tùy thuộc vào từng hoàn cảnh. Hi vọng bạn biết cách áp dụng nó thật tốt. Di chuyển trên biển bằng bè Hải Lưu: tìm kiếm và tận dụng các dòng hải lưu là phương án tốt nhất, ta luôn có một hướng đi cụ thể mà không bị chi phối bởi hướng gió hoặc đơn giản khi ta thậm chí không có nổi một chiếc buồm. Khi đã tìm kiếm được cho mình một dòng hải lưu nào đó ta có thể điều khiển tốc độ di chuyển của mình bằng một công cụ tự tạo. Nó có thể tăng tốc độ của bè lên rất đáng kể. Đó là 1 chiếc Sea anchor , vật dụng này cho đến bây giờ vẫn được sử dụng khá rộng rãi. Nguyên lý hoạt động của một sea anchor (buồm gầu). Một cái sea anchor cỡ lớn. Bạn có thể thay cái xô này bằng bất kì thứ gì sẵn có: vải, túi nilon... Chẳng cần giải thích nhiều đúng không. Dòng hải lưu chảy mạnh nhưng thường chảy sâu trong lòng biển hơn là trên mặt. Sử dụng một chiếc buồm ngầm như thế này để kéo chiếc bè về phía trước thì rất hiệu quả khi ta đang trong dòng chảy của nó.Nếu không thể tạo ra bất kì cái sea anchor nào được thì làm bè đầm hơn, chìm sâu vào nước hơn 1 chút thì tốc độ trôi cũng nhanh hơn. Gió: Với một chiếc buồm thì nên lợi dụng gió vì gió ở khắp nơi và không khó kiếm tìm như các dòng hải lưu. Nhưng nắm vững được quy luật của gió để lợi dụng hay không thì lại là chuyện khác. Những cao thủ đi biển có thể nhìn hướng gió và cường độ của gió mà nhận biết được gió này là gió nào, thổi từ đâu đến đâu. Một số người còn có thể làm cho thuyền buồm chạy ngược chiều gió. - Thuyền bè càng nhẹ, diện tích tiếp xúc với mặt biển càng ít thì đi càng nhanh. - Không có buồm thì lấy thân mình làm buồm. Đơn giản là ngồi ở tư thế cao một chút. Bão: Lang thang trên đại dương với một cái bè mà gặp bão biển thì đen đủ đường rồi. Thu buồm lại và bám chặt lấy bè là tất cả những gì bạn có thể làm. Một lời khuyên ở đây là nếu còn sống thì đừng say sóng, có say sóng cũng đừng nôn. Phí nước và thức ăn lắm :). Ước lượng khoảng cách: - Ngày nắng đêm không mưa, tầm nhìn xa trên 10km. Câu này mọi người đã nghe xa xả trên tivi rồi nhưng chưa chắc ai đã hiểu rõ nó như thế nào. Đó là khoảng cách xa nhất mà con người có thể nhìn được bằng mắt thường các vật thể trên nền trời trong điều kiện thời tiết tốt. Nó có thể bị thay đổi bởi yếu tố môi trường. Nói nôm na là một chiếc tàu lớn như titanic, thậm chí là lớn hơn vài lần nữa thì bạn cũng không thể nhìn thấy nó khi nó cách xa bạn khoảng 20km. nó đã vượt quá tầm nhìn xa của bạn Bạn có thể ước lượng khoảng cách từ nó đến bạn bằng cách đơn giản sau: - Đọc được chữ trên bảng tên của tàu :Khoảng cách khoảng 800 m, con người trên tàu vẫn có thể mường tượng ra được tuy nhỏ như que tăm. - Nhìn thấy đầy đủ con tàu : khoảng 1500 - 1800 m. - Chỉ nhìn thấy nửa trên của con tàu : 3000 - 4000 m. - Chỉ còn thấy 2 ống khói của tàu mà không nhìn thấy bất kì phần thân nào: 11000 - 13000 m. Tìm hải đảo: Bằng các dòng hải lưu, bằng mây và bằng các lại chim biển. Phần này tôi đã nói rõ ở phía trên. Nói chung cuộc sống của bạn dù ở đâu thì cũng phải phụ thuộc vào 3 yếu tố chính: khả năng quan sát và óc phán đoán cộng với kinh nghiệm thực tiễn. Làm tốt cả 3 thứ đó thắng lợi sẽ thuộc về bạn. Tổng kết Vật lộn với sóng gió, đói khát, mưa nắng, bệnh tật … Nhưng đáng sợ nhất chính là sự cô đơn, nỗi sợ hãi và tâm lý hoảng loạn khi phải đối mặt với thế lực hùng vĩ nhất của thiên nhiên : biển cả. Nhiều người đã điên loạn và tự giết chính mình trước khi họ chết bởi các yếu tố tự nhiên khác. Đó là những người non kém kinh nghiệm, thiếu ý chí sinh tồn và cái chết là lối thoát duy nhất dành cho họ. Ngoài khi tai nạn trên biển, con người cũng là một trong những yếu tố đe dọa đến sự an toàn của bạn.Cướp bóc, lừa đảo, những kẻ cơ hội luôn tồn tại quanh bạn. Không phải thuyền trưởng nào cũng đầy tinh thần trách nhiệm như Edward Smith , không phải ở đâu cũng có những người ga lăng như anh chàng Jack. Lúc đang hỗn loạn giữa ranh giới của sự sống và cái chết, tin tưởng vào sự thương xót của một kẻ nào đó là những ý nghĩ rất sai lầm. Bằng khả năng của bạn, hãy tự cứu lấy chính bạn và cả người thân của mình. Theo số liệu thống kê của các nhà khoa học Thụy Điển đăng trên tạp chí PoNAS. Khi xảy ra đắm tàu, thuyền trưởng và nhất là các thuyền viên sẽ tự tìm lối thoát cho mình trước tiên. Hầu hết họ đều sống sót. Đàn ông có tỉ lệ sống sót cao gấp đôi phụ nữ. Trẻ em có tỉ lệ sống sót còn thấp hơn mặc cho những lời kêu gọi ưu tiên phụ nữ và trẻ em. Chúng thậm chí bị xô đẩy, chèn ép đến chết. Kết luận này được đưa ra khi nhóm nghiên cứu phân tích số liệu thống kê từ 18 vụ đắm tàu lớn xảy ra từ năm 1852 đến năm 2011 với 15000 hành khách và thủy thủ đoàn thuộc hơn 30 quốc gia khác nhau. “Đàn ông thường rất ga lăng với phụ nữ ở khắp nơi trên thế giới. Nhưng không phải lúc tàu đắm”. Câu này tôi trích nguyên văn từ một bài báo và đưa nó lên đây không hề có ý gây tranh cãi gì cả. Chúng chỉ là những con số và nếu thích, bạn có thể suy nghĩ về chúng. Kỳ sau tôi xin phép bàn tiếp về cách thức sinh tồn ở vùng băng tuyết lạnh giá. Vượt đồi núi, di chuyển trên tuyết, mưu sinh và thoát hiểm trong những tình huống khó khăn nhất. Bạn đọc quan tâm xin hãy đón đọc.
[Kỹ năng sinh tồn] Phần 4: Trôi dạt vào đảo hoang Trong màn đêm đen đặc, thuyền của bạn va phải bãi đá ngầm. Không còn lựa chọn nào khác để bảo toàn tính mạng, bạn buộc lòng phải rời thuyền và gieo mình vào vùng biển tối tăm lạnh giá. Cái lạnh như cắt da cắt thịt của biển đêm đã mau chóng lấy đi tri giác của bạn. Bạn bất tỉnh và bỗng nhiên tỉnh lại ở một hòn đảo hoang vu hoàn toàn xa lạ. Bất đắc dĩ bạn phải biến mình thành Robinson cruso thứ n. Bạn may mắn hay đen đủi? Và chuyện gì tiếp theo sẽ xảy ra cho bạn (nhóm của bạn)? Theo như chuyên đề: [Kỹ năng sinh tồn] Phần 3: Đương đầu với biển cả, tôi có nói kỳ này sẽ đề cập đến vấn đề sinh tồn và hiểm nguy ở những vùng đất lạnh giá. Nhưng tôi thiết nghĩ những vùng đất lạnh giá hơi quá xa vời và không thiết thực với con người Việt Nam chúng ta nên sẽ nhắc lại vấn đề này vào một kỳ sắp tới dù rằng nó khá hấp dẫn. Những kiến thức về rừng nhiệt đới, phân biệt thực phẩm ăn được hay có độc, săn bắn,nấu nướng , chế tạo công cụ. Nhận biết sự nguy hiểm của giới động thực vật, tự cấp cứu, điều trị cho mình bằng những phương pháp đơn giản,hiệu quả và vô vàn những vấn đề thú vị nhưng cũng không kém phần hóc búa … Tất cả sẽ được đề cập đến bắt đầu từ kỳ số 4 này. Bối cảnh của bài viết là một hòn đảo nhiệt đới với hệ sinh thái phong phú. Tuy bài viết chỉ đề cập đến một hoang đảo nhưng tất cả những kiến thức và kỹ năng được đưa ra bạn hoàn toàn có thể áp dụng ở bất kì nơi đâu trên thế giới. Vì kiến thức được đưa ra hơi nhiều và khá phức tạp nên tôi xin phép đưa ra mục lục tổng thể của toàn bài để các bạn tiện theo dõi. Chào mừng bạn đến với thiên đường nhiệt đới!!! 1. Đổ bộ. 2. Tâm lý kẻ sống sót. 3. Kế hoạch sinh tồn. 4. Chế tạo công cụ thô sơ. 5. Trú ẩn. 6. Nước. 7. Lửa. 8. Thực phẩm. 9. Săn bắn. 10. Đánh bẫy. 11. Chế biến và bảo quản thực phẩm. 12. Động vật nguy hiểm. 13. Thực vật nguy hiểm. 14. Cấp cứu, điều trị. 15. Vượt sông suối. 16. Vượt đồi núi. 17. Tìm phương hướng. 18. Dự đoán thời tiết. 19. Phát tín hiệu cầu cứu. 20. Về rừng nhiệt đới. Không quá nhiều với những bạn nào thực sự muốn hoàn thiện mình. Đây là mục lục tổng quát nhất Ben giúp tôi liệt kê ra, mỗi phần lại chia làm nhiều nhánh nhỏ với khá nhiều vấn đề. Tôi sẽ tính toán và tổng hợp tất cả các trường hợp có thể xảy ra, tìm phương án giải quyết hợp lý dù đó là một vấn đề đơn giản hay khó khăn nhất. Tôi xin phép bắt đầu ngay vào chủ đề. Từ bước đầu tiên. 1. Đổ Bộ Thực ra đang lênh đênh trên biển mà bạn nhìn thấy được một hải đảo thì coi như bạn đã trúng số. Bằng mọi giá phải đổ bộ được xuống đó. Nhưng trước tiên bạn hãy bình tĩnh quan sát, đánh giá sơ bộ địa hình và cấu tạo chính của hòn đảo. Nó sẽ rất có ích cho bạn về sau đấy. Còn bây giờ thì đổ bộ thôi: - Thu buồm, dùng gậy hay mái chèo kiểm tra độ sâu, các bãi đá ngầm, dải san hô. - Chậm rãi tiến về phía bãi biển, tránh những khu vực có sóng đánh mạnh. Khu vực vách đá và nhiều tảng đá lớn. - Cố gắng tìm chỗ khuất gió để đổ bộ. - Khu vực có nhiều đá ngầm, hãy tập trung tinh thần để chịu đựng những cú va đập. - Tiếp cận bờ, nhảy xuống đất và đừng có mừng quá mà quên kéo bè lên. 2. Tâm Lý Kẻ Sống Sót Những người lần đầu tiên đối mặt với hoàn cảnh này thì khả năng bị stress là điều hiển nhiên. Áp lực từ mọi mặt đều dồn về phía bạn khiến bạn căng thẳng. Bạn biết mình hoặc ai đó bị stress nếu bắt gặp những triệu chứng sau : - Bực bội, hay tức giận. - Không tỉnh táo, khó khăn trong việc đưa ra quyết định. - Trí nhớ kém. - Hay mắc sai lầm. - Nghĩ đến cái chết. - Trộm cắp, phá phách người khác. - Chán nản, bất cần đời, trốn tránh trách nhiệm. Thực ra stress không hẳn là hoàn toàn xấu. Nó khiến bạn hiểu rõ năng lực và ý chí của bản thân. Nó cũng là bài test kiểm tra khả năng thích ứng linh hoạt, kinh nghiệm sống và khả năng lãnh đạo của bạn. “Limit break “ được nó thì bạn sẽ là một trong những kẻ “bá đạo” như Ben Mackie, thậm chí là Bear Grylls . Từ đây về sau sẽ chẳng có gì có thể làm khó được bạn nữa. Bạn sẽ chỉ phải sợ hãi nó 1 lần và chỉ cần 1 lần để vượt qua nó thôi chứ ? Và tôi không chỉ muốn nói đến việc này một cách sáo rỗng như kiểu: Muốn mạnh mẽ thì bạn phải thế này, thế nọ. Đây là một trong những cách để bạn kiểm soát stress: - Đối mặt với cái chết,bệnh tật, thương tích: hãy xác định nơi này là hoang đảo. Thương tích, chết chóc có thể sẽ xảy ra đối với bạn bè, người thân của bạn hoặc chính bản thân bạn. Và đó không phải là lỗi của bạn. - Kiểm soát tâm lý bản thân và những người xung quanh: làm cho mình và cả những người xung quanh vững tin. Kể cả mình đang sợ hãi cũng không nên tác động đến người khác. Điều này luôn tương tác lẫn nhau theo 2 chiều. - Đói và khát: ý chí đến đâu mà không no bụng thì cũng mau chóng trở thành kẻ bệnh hoạn. Giải quyết bằng cách nhanh chóng tổ chức tìm kiếm thức ăn và nước uống cho mình ( hoặc cả nhóm) - Nỗi sợ: nỗi sợ hãi đến từ mọi thứ: đói khổ, bệnh tật, tối tăm, có người sợ độ cao, có người lại sợ một món đồ nào đó, có người lại bị quá khứ ám ảnh … Chuyện này hoàn toàn phụ thuộc vào bản lĩnh của bạn. Việc cũng không đơn giản như kiểu nói một câu: “ nào, hãy vượt qua nỗi sợ hãi “ là bạn vượt qua được nó. - Biết mình biết ta trăm trận trăm thắng: đừng làm gì vượt quá khả năng của bản thân, hạn chế làm mình thất bại. Có thể đang có nhiều người trông chờ vào bạn. - Chấp nhận thực tế: đừng mơ mộng mọi việc sẽ diễn ra như phim. - Sự cô đơn và chán nản cũng rất đáng sợ trước khi bạn quen được với nó ( nếu bạn chỉ có một mình) - Luôn nhắc nhỏ bản thân : mình đang bị đe dọa. Việc này không hề thừa thãi chút nào cả. Chỉ với vài dòng ở trên đây mà nói đây là tất cả tâm lý của những kẻ sống sót thì cũng hơi quá. Nhưng đại khái nó cũng khiến bạn biết trước được bạn sẽ suy nghĩ thế nào, làm gì tiếp theo, thái độ hay tinh thần của bạn khi phải đối phó với những tình huống trắc trở. Tôi không phải là chuyên gia tâm lý nên chẳng còn lời khuyên nào cho bạn nữa cả, tất cả phụ thuộc vào bạn. Hi vọng bạn không bị quật ngã bởi chính bản thân mình. 3. Kế hoạch sinh tồn Dù là ở đâu, thời điểm nào, dù là việc lớn, việc nhỏ hay trong bất kì hoàn cảnh nào. Có một kế hoạch cụ thể là điều cần thiết để hoàn tất mọi công việc một cách mỹ mãn nhất. Bao gồm cả sinh tồn. - Làm quen với địa hình, tìm kiếm tài nguyên, thực phẩm, nước uống … Cái này chắc tôi cũng chẳng cần phải nói kĩ nữa, tôi đã nói bạn phải lưu ý ngay từ lúc chưa đặt chân lên đảo rồi. - Phân chia công việc cụ thể tùy theo năng lực của từng thành viên. Khẳng định vai trò kẻ cầm đầu là mình ( nói thật là bạn đã đọc và nhớ những được những kiến thức và kỹ năng trong chuyên đề này mà không đủ bản lĩnh trở thành 1 leader thì cũng hơi phí. Dù sao đây cũng là tâm huyết của Ben và những nghiên cứu tìm tòi của tôi trong nhiều năm. Nhiều điều không hề có ở bất kì đâu trên internet) - Liên kết mọi người trong nhóm về phương diện tình cảm. Một nhóm đoàn kết là một nhóm mạnh. Cô lập và có biện pháp với những kẻ chống đối (đừng nghĩ tôi nói quá vấn đề này lên, đôi khi sự phá hoại của một cá nhân có thể dẫn đến sự diệt vong của cả một tập thể). - Vạch ra chương trình và kế hoạch, phân chia công cụ, trang bị, nhiệm vụ, y tế, hậu cần … tùy tình huống. - Chia sẻ vốn hiểu biết về tự nhiên, kĩ năng, kĩ thuật cho các thành viên khác. Điều này là hiển nhiên rồi. Tất cả những cái gọi là “ kế hoạch” đều phần lớn dựa vào thực tế. Vài điều tôi nói ở trên chỉ mang hình thức “giấy tờ” không bao giờ là đủ cho những vấn đề phát sinh ở thực tế. Xử lý nó thế nào thì phải cần chờ đến sự linh hoạt và khéo léo của bạn thôi. Thuyết phục mọi người làm việc theo kế hoạch hay để mỗi người một ý. 4. Chế tạo công cụ Thực ra thì những cái gọi công cụ đã luôn ở xung quanh bạn. Từ hòn đá, cành cây, ngọn cỏ, bùn đất, vỏ ốc vỏ sò, da thú… Nhưng sử dụng nó một cách nguyên thủy như tổ tiên của chúng ta hay là chế tác nó thành những vật dụng có ích hơn thì lại tùy thuộc hoàn toàn vào trí thông minh và khả năng sáng tạo của bạn. Với một con người tháo vát và đam mê sáng tạo thì dù có ở nơi hoang dã, họ cũng có cuộc sống thoải mái thậm chí là tiện nghi hơn những người khác rất nhiều. Thiên nhiên sẽ cho bạn tất cả : nhà cửa, công cụ lao động, vũ khí, đồ đạc, bát chén, lương thực, quần áo v.v … và v.v. Chúng vẫn luôn ở đó và chờ bạn đến khai thác. Với bất kì ai, thực sự thì những giây phút làm ra và sử dụng chúng đều là những giây phút hết sức thú vị. Đó cũng là thứ làm bạn tỏa sáng, khẳng định vị thế của một con người tài giỏi khi người khác nhìn vào giống như khi tôi nhìn Ben vậy. Lều trại: Phần này tôi xin phép được đề cập chi tiết hơn vào phần: “ nơi trú ẩn”. Rìu: - Là một loại công cụ cực kì đa năng,rất vừa tay.Có lưỡi bằng sắt khá nặng và sắc ở phía đầu. Dùng trong lao động, săn bắn thậm chí là chiến đấu đều rất hợp. - Sử dụng nó bằng nhiều cách khác nhau: Chém, bổ, đập ( quả hạt ), ném ( tấn công từ xa) . Chú ý khi sử dụng để không làm bị thương người khác và chính mình. - Kích thước, trọng lượng của những loại rìu khác nhau sử dụng cho những công việc khác nhau. - Nếu thực sự không kiếm được cho mình một chiếc rìu ta có thể tự tạo ra cho mình một chiếc từ gỗ và đá. Nó cũng hoàn toàn có thể đáp ứng chức năng căn bản của một chiếc rìu thông thường. Các bước chế tạo: - Tìm một viên đá có kích thước, trọng lượng vừa đủ, hình dáng hơi giống lưỡi rìu nhưng hình dưới. - Tạo phần lưỡi sắc bằng cách mài hoặc dùng những viên đá khác ghè cho cạnh rìu sắc nhất có thể. - Nếu có thể, tiếp tục đẽo một đường rãnh nhỏ ở giữa rìu để làm nó chắc chắn hơn. - Tìm một thanh gỗ đủ chắc chắn dẻo dai, ko cần quá cứng. Một đầu chia làm 2 phần và gá vào phần rãnh trên lưỡi rìu sau đó dùng dây buộc lại chắc chắn như hình dưới ( cách tạo ra dây buộc tôi sẽ nói ngay ở phần sau đây ) - Một cách khác, bạn cũng có thể tạo cho mình một lưỡi rìu hoặc búa như hình sau. Những chiếc rìu này có thể giúp bạn đập, chặt nhiều thứ thậm chí là những thân cây nhỏ. Thời gian sử dụng không được lâu dài. Dao: - Dao là một công cụ đa năng không kém. Về cơ bản nó thực hiện 3 chức năng chính: Đâm, cắt, gọt . - Sáng tạo hơn khi bạn gắn nó vào một chiếc gậy dài, bạn sẽ có một chiếc giáo dài để tự vệ cũng như săn bắn. - Nếu không có một con dao đúng nghĩa, bạn có thể tạo ra nó từ rất nhiều vật liệu như đá, xương, gỗ, thủy tinh thậm chí là nhựa cứng. Trong điều kiện này thì nên tận dụng linh hoạt mọi thứ mà bạn có, đây không phải là thời điểm để kén chọn. Tìm một mảnh đá sắc cạnh có hình dáng giống một lưỡi dao. Đá lửa hay đá hoa cương rất cứng và sắc, nên chọn loại đá này để làm dụng cụ như dao và rìu. § Dùng những hòn đá hoặc công cụ khác ghè theo viền lưỡi dao đá từ 2 bên như hình dưới. Chú ý loại dao này chỉ để đâm và cắt (theo kiểu cứa) nên phần lưỡi gồ ghề một chút chứ không nên mài nhẵn. ( tác dụng như răng cưa vậy). Chừa ra phần chuôi làm cán dao. Kiếm dây buộc lại để ta cầm vào không bị thương.Ta đã có một con dao khá hoàn thiện. - Một con dao bằng xương cũng là lựa chọn không hề tồi nếu không muốn nói là còn tốt hơn. Phần xương chân của những con vật chạy nhanh như hươu nai, ngựa thường cực kì cứng chắc. Lấy phần xương này đập vỡ một cách khéo léo, tìm mảnh phù hơp. Sau đó gia công mài nhọn sắc. Ta cũng sẽ có một con dao rất vừa tay. - Từ các vật liệu khác như kim loại ( quá tốt nhưng hơi tốn công) , thủy tinh thậm chí là gỗ nếu bạn chỉ có thể kiếm được những vật liệu như vậy. Con dao là một trong những món đồ không thể thiếu của một người đàn ông khi ở chốn hoang dã. Nó sẽ làm bạn mạnh mẽ và tự tin lên rất nhiều. Nó cũng là người bạn đồng hành của bạn dù bạn đang lao động hay săn bắn, đang tự vệ hay đang tấn công. Dây buộc: Dây thừng, dây chão hay các loại dây nhỏ khác cũng là một thứ không thể thiếu dù trong cuộc sống chốn hoang dã hay ở bất kì đâu. Bạn có thể làm gì với một sơi dây ? Vô vàn công dụng mà tôi không thể kể ra hết được: dựng lán trại, trói thú săn được, dây câu, làm lưới, làm quần áo, chế tạo công cụ, vũ khí … Bạn có mang theo những sợi dây thừng, dây nilon bền chắc được gia công từ công nghiệp, điều đó quá tốt nhưng không bao giờ là đủ. Hãy tạo ra cho mình những sợi dây bền chắc đa tác dụng như chúng. Cũng không đến mức quá khó khăn đâu. - Cái loại dây rừng sử dụng được ngay: các loại dây này thường cực kì hay gặp trong rừng, to nhỏ đều có, rễ phụ của cây đa là một ví dụ. Để sử dụng bạn cần phải kiểm tra độ dài ngắn, bền chắc của từng loại dây. Điều này phải dựa vào thực tế từng vùng rừng khác nhau. - Các loại dây phải qua chế tác: bện dây hoặc xe dây từ các sợi nhỏ. Thường là từ các cây như cây đay, cây tầm ma, cây dâu, cây gai, cây dừa … Lột vỏ đập dập lấy sợi. Ngâm nước mặn vài ngày sau đó vớt lên. Ta được những sợi mảnh rất chắc. Dùng những sợi này xe và bện thành những đoạn dây to nhỏ khác nhau tùy theo nhu cầu của bạn. Đây là một cách bện dây đơn giản và cũng khá hiệu quả. - Dây từ gân động vật: Loại dây này khá bền chắc, đàn hồi tốt nhưng cũng khá hiếm có nên lúc sử dụng cần phải tiết kiệm. Áo quần từ da thú: Hầu như không có lựa chọn nào khác. Da (long) thú mặc rất êm và ấm nhưng lại không thích hợp cho mùa hè. Lột da và chế tác da, lông thú như thế nào sẽ được hướng dẫn ở phần sau. Sử dụng vỏ cây, lá cây: Nhiều công dụng, sử dụng trong nhiều trường hợp khác nhau như để lợp nhà, làm đồ dùng, làm quần áo, giày dép… Vỏ loại cây hay được sử dụng là cây Maple ( cây phong) hay cây White birch. Vỏ của chúng thường mềm dẻo, bền dễ chế tác. Cây tre, trúc : Loại cây này gặp khá nhiều ở Việt Nam ta ( thực sự thì bây giờ cũng chẳng gặp nhiều nữa ) nhưng lại ít mọc ở những nơi khác trên thế giới. Công dụng của nó thì khỏi phải nói. Bạn có thể tạo ra rất nhiều thứ từ cây tre: Lều trại,thuyền bè, đồ vật thông dụng trong nhà như rổ rá, nong nia, bồ sọt, những tấm phên liếp để dựng nhà, các loại công cụ lao động, các loại bẫy chim, thú, cá … thậm chí chỉ cần vót nhọn một đầu ta đã có một thứ vũ khí tấn công lợi hại. Để sử dụng cây tre ta cũng có nhiều cách. Thông dụng nhất là chẻ ra để đan lát và chế tạo các công cụ như trên. Các dụng cụ nấu ăn và ăn uống Không thể không có. Nó phục vụ cho một trong những yêu cầu thiết yếu nhất của con người, đó là ăn và uống. - Đũa được làm từ tre,gỗ. Dao, nĩa, thìa được làm từ xương động vật, đơn giản hơn thì làm bằng gỗ cũng vẫn xài tốt. - Bát: linh hoạt hơn, có thể làm từ xương, sừng, gỗ, gốm ( đất nặn, sẽ được nói chi tiết hơn ở ngay sau đây) - Phần nồi có thể làm từ da, nấu bằng ống tre, quả dừa rỗng, mai rùa, vỏ sò hay thậm chí đơn giản chỉ là một phiến đá mỏng được làm sạch. Phần “ chế biến và bảo quản thực phẩm” sẽ nói chi tiết hơn vấn đề này. Chú ý các ống tre có thể phát nổ khi sử dụng. Cẩn thận kẻo bỏng. Các dụng cụ được nặn và nung từ đất sét ( đồ gốm) Chai, bình đựng nước, bát đĩa nồi niêu hay tất cả những vật dụng kể ở phần trên đều có thể làm từ đồ gốm. Ta không cần phải tạo một lò nung gốm chuyên nghiệp. Sau khi nặn xong vật dụng ta có thể phơi khô hẳn rồi thực hiện các bước sau: - Đào một hố lớn không cần quá sâu trên mặt đất, lót cây khô, rơm rạ, lá khô phía dưới. - Xếp các vật dụng sau khi đã phơi khô lên trên. Chú ý đừng xếp quá sát nhau. - Phủ thêm củi, cành cây khô, rơm rạ khô lên trên và đốt trong vòng 3-4 giờ là có thể đem ra sử dụng. - Chú ý ta nên thêm một phần nhỏ tro than vào lúc nhào đất thì sản phẩm sẽ bền hơn. Chai nước cá nhân Bạn phải thám hiểm những khu vực sâu hơn của hòn đảo. Mang theo được nước là cả một vấn đề khi bạn không có gì để đựng, kể cả những vò, bình bằng gốm như đã đề cập ở trên cũng không phải là một phương án. Cách tốt nhất ở đây là bạn có thể đựng nước bằng các túi làm từ dạ dày của các loại động vật lớn. Hầu như loại nào cũng rất bền. Cách này được sử rộng rãi ở nhiều nơi trên thế giới. Chế tạo vũ khí: Ngoài hoang dã, vũ khí là thứ ta không thể thiếu. Đơn giản là bởi ta không có răng và vuốt, ta vốn cũng không mạnh hơn và nhanh nhẹn hơn các loài dã thú. Và vũ khí chính là thứ bù vào khuyết điểm đó để ta có thể chiến thắng trong cuộc sống sinh tồn. Trừ rìu và dao găm đã được nhắc đến ở trên ta còn có thể tạo ra một số loại vũ khí khác để săn bắn và tự vệ. Cung nỏ: - Nó đơn giản gồm một cây gỗ cứng được làm mỏng 2 đầu để tạo độ đàn hồi. Cánh cung chỉ được phép căng lên khi sử dụng tránh làm cho 2 cánh cung bị yếu. - Hai đầu được nối lại bởi một sợi dây. Lựa chọn được một sợi dây cung ưng ý là một việc không hề dễ. Theo như kinh nghiệm của Ben thì ruột của động vật họ mèo như mèo rừng, báo, linh miêu làm dây cung là lựa chọn tốt nhất. Chúng cực mạnh và có độ đàn hồi hợp lý nhất. Nếu không có thì sử dụng gân các loại nai, hươu. Dây thừng là sự lựa chọn cuối cùng. - Mũi tên: Thân mũi tên được làm từ tre, gỗ. Đầu làm bằng kim loại hoặc các mảnh đá, mảnh xương, mảnh kính vỡ. Nếu thân mũi tên được làm bằng các loại gỗ đủ cứng và nặng thì thậm chí còn chẳng cần đến đầu mũi tên. Đuôi mũi tên thường được chốt các loại lông đuôi, lông cánh chim để định hướng. - Sử dụng cung tên là cả một vấn đề. Bạn cần tập luyện nhiều để có thể sử dụng thành thục. Người Mông Cổ có thể vừa cưỡi ngựa vừa bắn mũi tên đi xa 536m. Cũng có người bắn tên xa 5,36m. Điều đó hoàn toàn phụ thuộc vào trình độ của bạn. - Các mũi tên cũng có thể được tẩm thuốc độc để triệt hạ những con thú to lớn. Các bạn hãy tìm hiểu cẩn trọng vấn đề này trong phần : Động , thực vật nguy hiểm. Bola: Người Eskimo là người đã phát minh ra thứ vũ khí đơn giản và độc đáo này. Thực sự đây được coi là công cụ săn bắn hơn là một loại vũ khí. Sử dụng nó để bắt sống chim đang bay, các loài thú nhỏ và cả lớn khi đang chạy. Cấu tạo của nó rất đơn giản. Chỉ là 3 sợi dây buộc đá được nối lại với nhau tại cùng một điểm. Người ta sẽ quay, lấy đà để ném như trong hình. Khi ném trúng chân các loài thú đang chạy, lực quá tính sẽ khiến các hòn đá quấn chặt lấy chân chúng và làm chúng vấp ngã, rất khó để chúng có thể giãy ra được. Để đạt hiệu quả cao nhất chiều dài của các sợi dây vào khoảng 60 cm. Lao, giáo: Để săn các loại động vật to lớn như sơn dương, trâu rừng, gấu ( đừng nghĩ là quá sức nếu nhóm của bạn đủ đông) thì các mũi tên thường gây ra vết thương nhỏ chưa đủ hạ gục con vật. Bạn có thể buộc những con dao nhỏ bằng đá hay xương được chế tạo như ở trên vào các cây gậy dài. Sử dụng nó để lao, phóng, đâm từ xa ta sẽ gây những vết thương nghiêm trọng hơn cho chúng. Để tự vệ và cận chiến thì giáo cũng là một lựa chọn rất tốt. Cha ông ta ngày xưa chiến đấu bằng tầm vông vót nhọn. Đây cũng là một loại giáo không kém phần lợi hại. Boomerang: Đây là một món đồ chơi ưa thích của Ben và là món vũ khí nổi tiếng của thổ dân châu Úc, nó cũng rất lợi hại khi săn các loại chim, thú nhỏ. Điểm mạnh của nó là khả năng bay theo đường cong. Nếu không trúng mục tiêu nó sẽ quay về với người ném. Tư thế cầm ném như hình trên. Đây là một thứ vũ khí khó xài nên không khuyến cáo các bạn sử dụng, tuy nhiên khi thành thạo rồi bạn có thể ném nó vòng qua vật cản hạ gục mục tiêu hay đón đầu mục tiêu ở những góc độ không ngờ tới nhất. Ống thổi phi tiêu: Được sử dụng rộng rãi bơi các thổ dân châu Mỹ, châu Phi. Nó gồm 2 bộ phận chính : Ống thẳng rỗng, dài khoảng 50-100 cm. Lỗ có đường kính từ 8-10 cm và các phi tiêu. Các phi tiêu này là các que kim loại, đuôi được quấn giấy cứng thành hình loa kèn hoặc được cột các loại lông mềm như lông thỏ, lông chim, lông chồn. Các loại phi tiêu này được tẩm những loại thuốc độc mạnh để hạ gục những con chim, thú loại nhỏ một cách nhanh chóng nhất. Khi thổi vào lỗ phía sau, mũi tên có thể bay xa 15-20m với tốc độ rất chớp nhoáng. Chú ý không được nhầm đầu, nghiêm cấm hút phần ống phi tiêu trong mọi trường hợp. Tạo ra xà phòng: Thú thực là không có xà phòng thì chỉ nội việc rửa bát thôi cũng khiến tôi cảm thấy rất bất lực.Tắm rửa, làm sạch, khử trùng, giặt giũ hay chỉ đơn giản là dùng để bôi trơn - bạn luôn cần đến xà phòng. Và việc tìm được một bánh xà phòng ngoài tự nhiên là một chuyện không thể. Vậy chỉ còn có một cách duy nhất là tạo ra xà phòng. Ta đành trở về với thủy tổ của xà phòng, loại xà phòng đơn giản nhất làm từ mỡ động vật. Các bước làm ra xà phòng như sau : - Lọc, cắt các miếng mỡ động vật (mỡ lợn, dê, cừu …) thành các miếng nhỏ, cho vào nồi đun tan ra. Nếu có dấu hiệu bị khô thì cho thêm nước cho đến khi nó trở thành một dung dịch trong suốt và sánh như dầu ăn. - Đốt các loại gỗ ra thành tro mịn ( gỗ sồi hay phong là tốt nhất) . Chú ý đốt thành tro chứ không phải than nhé. - Đổ tro vào hỗn hợp mỡ động vật kia, quấy đều. Lúc này ta có thể cho thêm hương liệu từ hoa cỏ, tinh dầu từ một số loại hạt, quả… Để tạo mùi thơm. - Trước khi hỗn hợp tro + mỡ động vật này nguội hãy lọc các phần cặn bã qua một tấm vải. Đổ ra một cái khay chứa. - Khi nguội, hỗn hợp này sẽ đông cứng lại. Cắt ra thành từng miếng, ta sẽ có các bánh xà phòng để sử dụng. Tổng kết: 4 bước đầu tiên khi bạn mới chân ướt chân ráo bước lên hoang đảo: đổ bộ, ổn định tâm lý, xây dựng kế hoạch và chế tạo dụng cụ. Đây mới chỉ là nền móng căn bản cho bạn xây dựng và tổ chức một cuộc sống nơi hoang dã trước khi khám phá sâu hơn hòn đảo nhiệt đới lạ lẫm này. Kỳ sau sẽ nói rõ hơn cách thức kiến tạo đời sống sinh hoạt hợp lý và cách thức sinh tồn nơi đây. Tạm thời đó là 4 nhu cầu chính : nơi trú ẩn, nguồn nước, lửa và thực phẩm. Các hãy bạn đón đọc vào kì sau.
[Kỹ năng sinh tồn] Phần 5: Cách dựng nơi trú ẩn Tiếp tục loạt bài về chuyên đề Kỹ năng sinh tồn, ở kỳ này các bạn sẽ học được cách tự làm cho mình một nơi trú ẩn để sống qua ngày chờ người đến giúp và cũng là cách để gia tăng hi vọng trong mỗi thành viên bị bỏ lại trên đảo hoang. Bạn nghĩ như thế nào khi nói về một “mái ấm”. Đơn giản đó chỉ là nơi để bạn chui ra chui vào hay nó còn mang một ý nghĩa lớn lao nào đó? Với tôi thì “mái ấm “khác hoàn toàn với “nơi trú ẩn “ đơn thuần. Ví như chim có tổ, người có tông. Mái ấm gia đình là một hình ảnh rất thân thuộc, gắn bó và tràn đầy yêu thương. Là nơi chắp cánh cho những thế hệ tương lai bay cao, bay xa hơn trên bầu trời xã hội. Có thể bạn sẽ dễ dàng tìm cho mình một “nơi trú ẩn” nhưng không dễ để tìm cho mình một “mái ấm” với đúng ý nghĩa của nó. Còn khi lưu lạc ngoài hoang dã, thậm chí một nơi trú ẩn đúng nghĩa cũng không hề là dễ dàng với bạn. Bạn không thể tự xây dựng một ngôi nhà trong nhiều tháng với hoàn cảnh thiếu thốn như vậy. Cũng không thể chia sẻ một cái hang động tự nhiên nào đó với lũ dơi, côn trùng, bò sát hay thậm chí là các loài thú lớn hơn lâu dài. Bạn sẽ làm thế nào? Không có một nơi trú ẩn an toàn và tươm tất, có một bếp lửa ấm áp bập bùng cháy lúc thời tiết lạnh giá. Bạn sẽ thấy trống trải, yếu đuối và dễ dàng suy sụp. Không những thế bệnh tật và những mối họa không tên từ thiên nhiên sẽ mau chóng đến với bạn. Chủ đề lần này sẽ xoay quanh vấn đề làm thế nào để tạo ra những nơi trú ẩn an toàn mà tiện lợi ngoài hoang dã. Tùy theo điều kiện khí hậu, môi trường và những vật liệu tự nhiên có sẵn ta có thể tạo ra những nơi trú ẩn thích hợp. Trước tiên hãy xác định rõ yêu cầu và nhu cầu của mình cho một nơi trú ẩn: - Có đáng để bỏ ra công sức, thời gian để xây dựng nó không ( một nơi trú ẩn tạm bợ 1 đêm sẽ xây dựng khác một chiếc lều, một ngôi nhà bạn sinh sống lâu dài). - Ngôi nhà có tác dụng bảo vệ ta như thế nào đối với môi trường xung quanh: từ băng giá, mưa gió, nắng nóng ,thú hoang… Điều kiện môi trường khác nhau chúng cũng sẽ khác nhau. - Phụ thuộc vào công cụ xây dựng và vật liệu xây dựng mà bạn có ( xem lại phần chế tạo công cụ ởphần trước). 1. Hang động Tạm thời thì trú ẩn trong hang động trong giai đoạn đầu khi ta lạc chân lên hoang đảo và những vùng đất xa lạ là một lựa chọn khá tốt. Tuy nhiên như tôi đã nói phía trên, trong những hang động vốn đã có sẵn những “cư dân” khác và chúng không hề bằng lòng với việc chia sẻ ngôi nhà của mình với bạn. Sinh vật trong hang động - Các loài dơi (có thể là cả dơi hút máu). Nếu đã có dơi thì thường là số lượng rất lớn, phân dơi nhiều, có mùi hôi nồng nặc và quan trọng là bạn không thể đốt lửa bởi chúng rất dễ cháy nổ như thuốc nổ vậy. Chúng thường sống ở phần sâu nhất của hang, bạn có thể tận dụng lối vào của hang làm nơi trú ẩn trong trường hợp này. - Các loài thú như chuột, chồn hôi, gấu, báo … Thường thì hay gặp những loài thú nhỏ và vô hại trong hang. Tuy nhiên nếu gặp dấu hiệu của những loài thú nguy hiểm hãy lập tức tránh xa nơi đó ( phần săn bắn - đánh bắt sẽ chỉ bạn chỉ bạn cách nhận biết các loài thú bằng dấu vết chúng để lại). Dơi - Sinh vật khá nổi tiếng trong các hang động. - Các loài bò sát như thằn lằn, rắn, đặc biệt là rắn chuông và hổ mang là 2 loài rắn rất thích hang động. Hãy đuổi chúng đi trước khi lấy hang làm nơi trú ẩn. - Các loài côn trùng : Kiến, dế, bò cạp, nhện, ruồi, muỗi… Chúng dễ xử lý hơn, dùng lửa để đuổi chúng đi hoặc tiêu diệt luôn để đỡ phải lo chúng quấy phá. - Nếu hang động ẩm ướt hoặc có hồ ngầm phía trong. Có thể xuất hiện một số loại động vật sống suốt đời trong hang như :cá, tôm, sa giông (loài bò sát này sống nửa trên cạn nửa dưới nước, ở Việt Nam có người nuôi làm cảnh vì chúng khá đẹp. Chú ý rằng da loài này có thể tiết ra chất độc gây lở loét mạnh. Ăn vào nguy hiểm chết người bởi chất độc này tác động trực tiếp lên hệ thần kinh rất nhanh chóng), các loài sên trần... Có thể tận dụng chúng làm thức ăn. Chúng cũng khá dễ bắt vì hầu hết là bất động hoăc mù ( không có mắt). Cách nhận biết hang động Hang động không dễ nhìn thấy từ xa bằng mắt thường nếu không trực tiếp tìm kiếm. Có một số cách sau đây khiến bạn có thể tìm được hang động dễ dàng hơn: - Những khe nứt ở vùng núi đá vôi lộ thiên thường dẫn vào hang động lớn. Kiểm tra những khe nứt mà có gió lùa, hơi lạnh lùa ra thì chắc chắn nó dẫn đến hang động. - Dọc theo bờ biển có những hang động được tạo ra do tác động của sóng. Ở nơi này cũng được nhưng phải chú ý mực nước và thủy triều. - Quan sát sự bay ra, bay vào của loài dơi. Bạn cũng có thể tìm ra được hang động. - Nếu thấy loài dế nâu xuất hiện nhiều thì hãy tìm kiếm quanh đó. Chúng thường sống trong những kẽ nứt dẫn đến hang động. - Nếu tìm thấy hang động thì rất dễ tìm ra một hệ thống các hang động khác quanh đó. Những nguy hiểm trong hang động - Đốt lửa trong những hang động nhỏ dễ làm ta thiếu oxi hoặc ngộp khói. Việc này hết sức nguy hiểm. Những hang động lớn thì ta có thể đốt lửa ở gần phía lối ra, đủ sưởi ấm, ngăn cản các loài thú nguy hiểm và không sợ bị ngộp. - Nếu đốt lửa thì tránh những chỗ có phân dơi bởi chúng có thể gây nổ. Cẩn thận cháy lan ra các cây cỏ xung quanh hang rất nguy hiểm. - Khi vào hang động phải mang theo đèn đuốc hay các thiết bị chiếu sáng. Cẩn thận trượt ngã đập đầu vào đá do rêu trơn hay va đầu vào trần hang. - Vào sâu trong hang rất dễ thiếu oxi. Mang theo một ngọn nến hay đèn để kiểm tra xem lượng oxi có đủ không. Nếu thấy đèn, nến bập bùng và lụi dần thì phải tránh xa ngay. Bạn có thể ngất trong đó bất ngờ mà không lường trước được. - Trong hang có thể có vực sâu, đầm nước sâu. Nó dẫn đi đâu thì chỉ có trời mới biết được. Hoặc đơn giản là lạc lối trong những hệ thống hang động chằng chịt cũng có thể giết chết bạn. Đừng mạo hiểm tìm hiểu. - Ngập lụt trong hang. Đây là việc không thể coi thường vì chúng diễn ra rất chớp nhoáng và không báo trước. Chúng có thể là tàn dư của một cơn mưa lớn từ khá lâu rồi hoặc do nhiều nguyên khác. Nếu có các dấu hiệu như nước dâng cao, nghe tiếng nước chảy bất ổn thì phải lập tức tránh xa nơi nguy hiểm. Nếu không có chuyện gì cần thiết thì để việc khám phá hang động vào dịp khác. 2. Lều trại Sống trong hang động chỉ là tạm thời mặc dù tổ tiên chúng ta đã từng coi nó như một ngôi nhà đúng nghĩa. Chúng ta đã vốn quen thuộc với bầu không khí trong lành ngoài trời nên sống trong một nơi chật hẹp như hang động rất dễ gây ức chế về mặt tâm lý. Bóng tối trong hang cũng làm ta hoang mang và lo sợ vẩn vơ. Nếu đã bắt đầu quen thuộc với hòn đảo, ta có thể tự xây dựng cho mình một ngôi nhà hoặc đơn giản hơn là những chiếc lều, lán nhỏ cũng thoải mái hơn việc ở trong hang nhiều. Dựng một chiếc lều ở vùng này cũng không đến mức quá khó khăn nên hãy làm việc đó sớm nhất có thể, chú ý tuân theo vài quy tắc sau: - Tận dụng vật liệu có sẵn quanh bạn để làm lều đủ rộng để bạn nằm xuống duỗi chân thoải mái. - Không dựng lều ở những nơi cỏ rậm và cao, có nhiều rắn rết, côn trùng nguy hiểm. - Nếu thời tiết xấu không dựng lều ở những tàn cây cao dễ bị sét đánh hay gió làm đổ cây. Tuy nhiên dựng lều dưới tàn cây thấp, nhỏ rất tiện lợi và nhiều ưu điểm. - Tránh hướng gió để khỏi bị gió thốc vào lều. - Dựng ở những nơi cao ráo, không ẩm ướt. - Tránh vùng chân đồi, đồi dốc vì thường có đá lăn. Những chiếc lều tạm Bạn đang cần phải di chuyển liên tục giữa các vùng đất trên đảo hoặc đơn giản là bỗng nhiên bị lạc ngoài tự nhiên mà chưa có bất kì sự chuẩn bị nào thì việc tạo ra những chiếc lều tạm hoặc một nơi trú ẩn khẩn cấp tạm thời là cần thiết. Dù là sống trong những vùng thời tiết khá ôn hòa nhưng việc ngủ trực tiếp dưới đất lạnh lấy đi 80% nhiệt lượng bạn tạo ra cho cơ thể. Sương, gió lạnh cũng là một vấn đề lớn khiến bạn mau chóng đổ bệnh. Hãy tận dụng thiên nhiên quanh bạn để tạo ra một nơi trú ẩn tạm thời đơn giản và tốt nhất. Dưới đây là một số gợi ý: - Trú ẩn dưới một số tàn cây, thân cây đại thụ. Một số cây đại thụ có những hốc cây lớn (3). - Với những cây nhỏ thì chặt gẫy thân cây và dùng cả tán cây làm nơi che chở khỏi sương gió. Chú ý che theo chiều gió. Có thể đốt lửa phía dưới để sưởi ấm mà không bị ảnh hưởng gì (2). - Nếu không thể chặt gẫy cây thì dùng dây chằng các tán cây xuống đất làm lều cũng là một lựa chọn tương tự. - Tận dụng các cây lớn bị đổ, gẫy dựng thành một chiếc lều đơn giản. - Với những vùng đất ẩm ướt hoặc đầm lầy, bạn không thể ngủ trực tiếp dưới mặt đất được mà phải tạo ra cho mình một chiếc swamp bed. Đây là cách đơn giản để tạo ra một chiếc swamp bed. Nó có tác dụng cách ly cơ thể bạn với mặt đất ẩm ướt thậm chí là ngập nước (xem hình): -Các cọc gỗ có thể làm bằng tre hoặc các thoại cây gỗ thân cứng. Đóng thật chắc chắn xuống đất hoặc bùn lầy. -Các thanh ngang chính cũng phải chắc chắn để chịu được sức nặng của bạn. Buộc thêm những thanh ngang phụ càng dày đặc càng tốt. -Lá tươi, cỏ tươi sau khi đã hong qua lửa để đuổi côn trùng đi thì lợp lên trên cùng. -Thử độ chắc chắn của chiếc giường. Nếu ok thì bạn đã có một chiếc swamp bed an toàn và khá êm ái. Nó sẽ cách li bạn với mặt đất nơi có các loại bò sát,côn trùng đáng sợ mà bạn không thể đề phòng chúng cả đêm. Một số lều trại đơn giản Tận dụng cây cối: -Sử dụng những cây nhỏ đan lại để làm khung lều. Rất thuật tiện và chắc chắn. Sau khi phủ tấm vải dày lên trên thì ở phần rìa của lều thì chèn đá như hình để lều kín gió. - Căng dây giữa 2 chiếc cây và tận dụng tán lá của nó như hình dưới. Xây dựng một chiếc lều như thế này rất đơn giản và nhanh chóng nếu bạn đã có đủ vật liệu. - Với một cái cây ta có có thể làm một chiếc lều tương tự.Vật liệu đơn giản chỉ là một thân cây gỗ, đá, vải bạt. Vùng sa mạc: Ở những vùng sa mạc nóng 40-50 độ, ta không thể di chuyển trong thời tiết như thế thì có thể nghỉ ngơi lại trong những ốc đảo, tán cây hay dưới bóng của những tảng đá chờ đêm đến. Nếu như ta không thể tìm thấy được những thứ kể trên trong sa mạc, ta có thể làm tạm một chiếc lều ngầm dưới cát để tránh nóng cũng rất tốt. -Đào sâu xuông lớp cát một khoảng từ 40 - 60 cm (Thực ra đào sâu hơn thì càng tốt nhưng làm việc dưới điều kiện nhiệt độ của sa mạc thì rất mất sức mà cũng không cần thiết cho một căn lều tạm bợ) Rãnh này có chiều dài từ 200-220 cm. -Sử dụng 1 tấm vải dày ( vải bạt, vải dù …) phủ lên trên sau đó đắp cát lên tấm vải theo viền của rãnh vừa đào để cố định chắc chắn tấm vải. Các đụn cát cố định này cao khoảng 30 -45cm. -Sử dụng một tấm vải khác phủ lên trên đụn cát cố định và cả tấm vải kia. Tiếp tục đắp lên đó một đụn cát khác như hình để cố định tấm phủ trên cùng. Việc này để tạo ra một khoảng không cao khoảng 30 -45 cm giữa 2 tấm phủ để cách nhiệt. -Nếu chỉ có một tấm phủ thì ta có thể gấp đôi lại và làm tương tự để có khoảng không cách nhiệt. Đây là cách xây dựng một chiếc lều ngầm đơn giản trong vùng sa mạc cát nóng bỏng. Nó có thể là nơi trú ẩn và nghỉ ngơi có khả năng cách nhiệt rất tốt. Nhiệt độ ban ngày trong lều chỉ hơn 30 độ so với cái nóng 40-50 độ bên ngoài trời. Vùng băng giá : Những vùng đất băng giá với lớp tuyết phủ dầy hàng mét và những cơn gió lạnh thấu xương. Hầu hết trong những ngày đông này học sinh được nghỉ học, các công trình giao thông bị cản trở, công nhân viên không phải làm việc … Và mọi người đều ở trong nhà để tránh khỏi một mùa đông lạnh giá. Tuy nhiên nếu phải lang thang trong tuyết lạnh vì một lí do nào đó. Bạn nên xây dựng một chiếc lều ngầm dưới tuyết đơn giản để tránh tuyết rơi và gió lạnh như hình dưới. - Tìm một cái cây lớn, tán lá đủ rộng và đào xuống lớp tuyết xung quanh cái cây cho đển khi chạm tới nền đất. Đường kính của hố tuyết này từ 2-3 mét tùy vào số lượng người cần trú ẩn. - Chặt những cành lá còn xanh, nhiều lá phủ xuống dưới lớp đất để cách nhiệt. - Những cành lá khác phủ lên trên hố tuyết và cố định luôn vào thân cây. Ta đã có một nơi trú ẩn rất kín gió và cách nhiệt. Hơi khó khăn nhưng ta cũng có thể đốt lửa dưới nền đất để sưởi ấm. Tận dụng nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên : Trở lại với hòn đảo của chúng ta, nếu điều kiện tự nhiên thuận lợi ta có thể xây dựng cho mình những căn lều chắc chắn và tiện dụng hơn bằng những vật liệu có sẵn xung quanh ta. Với công cụ lao động tự tạo mà tôi có nói đến ở phần trước ta có thể chặt cây và chằng chúng lại như hình bên dưới để làm khung lều. Khi đã có khung lều, sử dụng những chiếc lá to bản có sẵn trong tự nhiên để lợp mái hoặc làm vách lều.Những chiếc lá to bản như lá dừa, lá cọ hoặc đan các cành cây lá nhỏ lại thành phiến để lợp cũng rất tốt. Ngoài ra nếu căn lều đủ chắc chắn thì bạn có thể lợp cho chúng bằng những mảng đất có dính cỏ xanh. Ở những bãi cỏ rậm, phần rễ cỏ liên kết lại với nhau thành những miếng rất chắc chắn. Sử dụng chúng để lợp mái thì cách nhiệt tốt và thậm chí có thể tránh được mưa lớn. Lều du mục được tạo từ 3 chiếc cọc chính, phủ ngoài bằng lá cây và một chiếc lều từ thân cây gỗ đơn giản nhưng chắc chắn. Bạn cần một chiếc lều đơn giản nhưng đủ chắc chắn để làm nơi trú ẩn trong vài ba tuần đầu thì một chiếc lều gỗ dựa vào thân cây nhỏ như hình dưới là một lựa chọn lý tưởng. Sử dụng các thân cây, cành cây nhỏ có đường kính 3-5 cm đan lại với nhau để làm vách lều. Sau khi đã có một tấm vách lều đủ vững chắc rồi ta sẽ cố định chúng vào 2 thân cây nhỏ bằng dây như hình dưới. Tạo một tấm vách chéo đủ lớn, cố định vào 2 thân cây và phủ lên đó lá rừng. Tấm này thường rất vững chãi vừa có tác dụng làm mái lều, vừa có tác dụng làm vách chắn gió. Làm sàn lều từ những thanh gỗ nhỏ và phủ lá cây lên trên để cách ly khỏi mặt đất. Nếu tấm vách lều đủ cao và vững chãi ta có thể sống trong đó lâu dài mà không sợ các loài thú rừng đến quấy phá. Ở những vùng đất trống trải như bãi cỏ rộng, hoang mạc không có những cây nhỏ hỗ trợ ta nên dựng lên những chiếc lều du mục để làm nơi trú ẩn. Với cây gỗ, tấm vải bạt và một chút khéo léo bạn có thể dễ dàng tạo ra chúng chỉ với vài bước đơn giản dưới đây: -Buộc 3 thân cây lớn cùng đường kính làm cột chống lại như hình 1. Choãi chúng ra thành 3 góc đều nhau (1). -Chọn những vùng đất khô ráo bằng phẳng đóng chúng thật chặt xuống đất (2). -Thêm những thanh chống phụ, buộc cố định chúng lại ở trên đỉnh (3). Thường thì tổng cộng 5-6 cột chống là tốt lắm rồi. -Phủ lớp vải bạt ra bên ngoài, cố định chúng lại bằng dây buộc. Việc này khá đơn giản bởi lớp khung chống đỡ đã có sẵn rất chắc chắn. -Nếu có ý định đôt lửa trong lều thì gấp mép lều lên 1 đoạn khoảng 30 cm để không khí thông thoáng. Trên đây là một số loại lều trại đơn giản và thông dụng được sử dụng rộng rãi khắp nơi trên thế giới. Tùy vào hoàn cảnh và sự sáng tạo của bạn, bạn có thể tự tạo cho mình và người khác những căn lều tiện nghi, an toàn hơn. Lều trên cây, nhà trên cây: Bộ tộc Korowai ở vùng rừng sâu Indonesia là một bộ tộc ăn thịt người duy nhất còn sót lại. Họ sống như thời kì đồ đá nhưng đặc biệt ở chỗ họ sống trong những ngôi nhà trên cây cao từ 35-50m so với mặt đất. Để sống ở những ngôi nhà này đòi hỏi họ phải leo trèo rất giỏi từ bé. Nhiều thế hệ sống trong một ngôi nhà, bao gồm cả gia súc và những công cụ lao động thường ngày. Họ sống trên cây cao như thế để cách biệt hẳn với khu vưc đầm lầy, tránh khỏi những loài thú dữ, côn trùng nguy hiểm phía dưới và quan trọng là để tránh xa những “bóng ma” trong rừng sâu, những tên phù thủy xấu xa trong văn hóa của họ. Không cần thiết phải xây dựng những ngôi nhà trên cây quá cao như họ nhưng việc xây dựng những ngôi nhà trên những thân cây ở những vùng đất ẩm thấp nhiều côn trùng hoặc nhiều thú dữ là một việc nên làm. Khó khăn nhất ở đây là lựa chọn được những cái cây phù hợp hoặc một cây cổ thụ đủ lớn với nhiều nhánh chẽ ngang để dựng nhà.Sau đó là bước vận chuyển gỗ lên trên để làm một chiếc sàn nhà chắc chắn. Các bước còn lại thì đơn giản hơn nhiều. -Lựa chọn những thân cây chắc chắn mọc gần nhau, hoặc một thân cây cổ thụ lớn với nhiều nhánh chẽ ngang cứng chắc (1). -Dựng một chiếc thang gỗ để lên xuống và thao tác dễ dàng hơn (2). -Lựa chọn những nhánh chắc chắn để ghép sàn, cố định lại bằng dây buộc cẩn thận (3). -Sau khi có sàn rồi thì làm khung bằng các cành cây, thân cây nhỏ. Có thể tận dụng luôn những cành cây của những chiếc cây chống đỡ phía dưới thì càng chắc chắn (4). -Lợp lều bằng các lá cây to bản hoặc bằng vải bạt là tốt nhất. Và bạn đã có một ngôi nhà trên cây nhỏ nhắn. Một ngôi nhà trên cây quy mô nhỏ như trên sẽ không quá nguy hiểm khi sống trên đó và nó vẫn cho bạn một nơi trú ẩn an toàn khi bên dưới là khu đầm lầy ẩm thấp hay là địa bàn của nhiều loài thú dữ. Ngoài ra thì những ngôi nhà trên cây cũng cho bạn tầm quan sát rộng, dễ báo hiệu, báo động. Và thực sự là sống trên cây đôi lúc cũng khá thú vị. Một số kiểu nhà trên cây, lều trên cây khác: 3. Dựng nhà Một ngôi nhà đúng nghĩa là thứ bạn chắc chắn phải xây dựng nếu mình hoặc nhóm của mình phải trụ lại trên hoang đảo trong một thời gian dài. Những căn chòi hoặc lều tạm không phải là lựa chọn tốt để chống chọi lại với mưa nắng, gió bão, tuyết rơi. Nhìn qua thì có vẻ dễ dàng tuy nhiên để xây dựng lên được những căn nhà vững chãi không phải là chuyện đơn giản một sớm một chiều. Từ việc lựa chọn và tích cóp vật liệu đến việc xây dựng đúng kí thuật. Bạn không muốn dựng lên một ngôi nhà mà chưa kịp bước vào đã sập xuống chứ Nhà bằng cành cây, lá cây: tương tự như làm lều nhưng quy mô lớn hơn. Khung nhà là những thân cây trung bình được ghép lại bằng những ngàm nối và buộc lại cẩn thận. Khung nhà gồm nhiều thanh ngang để làm giàn lợp lên đó lá tranh, lá cọ làm mái. Vật liệu để làm vách và lợp nhà là các loại lá rừng như như hình dưới. Cũng có thể là các mảng đất dính cỏ hay các cành cây lá đan lại. Nhà gỗ: Vùng bạn sống có nhiều thân cây gỗ thẳng đều nhau bạn có thể dựng lên những ngôi nhà gỗ chắc chắn và ấm cúng bằng những công cụ thô sơ mà tôi đã giới thiệu. Để làm được căn nhà như vậy ta thực hiện các bước căn bản như sau: - Đắp một cái nền nhà có diện tích lớn hơn ngôi nhà dự kiến một chút. - Hạ một cây đủ lớn làm xà nhà, khoét ngàm ở hai đầu. - Liên kết lần lượt những cây gỗ vào ngàm. - Chồng dần dần lên cao theo ý muốn - Trổ cửa, cửa sổ nếu cần. - Làm mái rồi lợp bằng vỏ cây và lá cây. Bạn đã có một căn nhà gỗ đơn giản nhưng lý tưởng để trú ẩn. - Nhà của người Eskimo: Thế giới của người Eskimo chỉ gồm có băng đá và tuyết lạnh,không có bất cứ loại vật liệu nào khác để xây dựng. Vì vậy họ tạo ra những ngôi nhà bằng băng tuyết gọi là Igloo. Để xây dựng một chiếc igloo thì việc đầu tiên là phải tạo nên những viên gạch bằng băng tuyết dài khoảng 90cm, rộng 50 cm, dày 15 cm. Có thể cắt băng hoặc đắp tuyết đóng lại thành gạch. Xếp những viên gạch lại theo hình trôn ốc, viên sau chồng lên viên trước so le như hình dưới.Lớp sau đường kính nhỏ hơn lớp trước. Cuối cùng là một viên băng khóa vòm được xếp lên cao hơn để thông gió mà vẫn đủ điều kiện che chắn gió tuyết như hình dưới. Một ngôi nhà làm bằng băng tuyết như thế này đáng ngạc nhiên là nó lại rất ấm áp và kín đáo. Có thể nhóm lửa nấu ăn và sinh hoạt trong đó như một ngôi nhà bình thường, nó cũng được sử dụng khá rộng rãi ở nhiều nơi khác. Tuy nhiên người Eskimo hiện tại coi nó như một loại văn hóa địa phương hơn là một ngôi nhà đúng nghĩa. Có thể việc xây dựng lều trại không phải là một chủ đề thú vị cho lắm nhưng đây lại là vấn đề được hướng dẫn kĩ lưỡng nhất trong các khóa học thực tập kĩ năng sinh tồn. Nếu đã đọc qua kì thứ 5 trong chuyên đề kĩ năng sinh tồn này, bạn đã có thể trang bị cho mình kiến thức cơ bản khi xây dựng một nơi trú ẩn lý tưởng nhất trong các điều kiện môi trường khác nhau: từ rừng rậm, đầm lầy, các khu vực băng giá, sa mạc hay các ngôi nhà trên cây để tránh khỏi thú dữ. Tuy nhiên xin nhắc lại đây chỉ là những kinh nghiệm căn bản nhất để các bạn có thêm kiến thức lựa chọn khu vực trú ẩn, cách thức tìm kiếm vật liệu và những bước sơ lược để tạo ra một ngôi nhà nơi hoang dã. Tất cả phần việc còn lại tùy thuộc vào sự khéo léo, sức khỏe và óc tưởng tượng của bạn. Có thể bạn sẽ đem lại cho bạn bè, người thân những nơi trú ẩn an toàn và còn tiện nghi hơn như thế này nhiều nếu phải lạc ngoài hoang dã. Với nhiều người, đó là một việc thực sự rất ấn tượng bởi không phải ai cũng có đủ kinh nghiệm với vấn đề tưởng chừng như đơn giản này. Họ chỉ biết lang thang ngoài trời, ngủ dưới gốc cây hoặc các phiến đá. Và việc đó sẽ mau chóng bòn rút đi sức khỏe, năng lượng sống của họ. Ở kì sau tôi xin phép đi vào một vấn đề mang tính sống còn hơn. Đó là cách làm ra nước và lửa. Một hòn đảo hoang dã thậm chí không có nước ngọt hoặc bạn tạm thời chưa thể tìm ra nó. Làm thế nào để bạn để bạn tìm ra vài lít nước một ngày để có thể sống sót? Và có những cách thức nào để tạo ra lửa với hai bàn tay trắng. Hi vọng kì sau sẽ đem đến cho bạn những câu trả lời thích đáng và những kiến thức thú vị nhưng cũng rất thực tiễn.
